Olsztyn upamiętnił rocznicę największej manifestacji solidarności z Węgrami
Fot. P. Getka
W stolicy regionu uczczono rocznicę wiecu solidarności z Powstaniem Węgierskim w 1956 roku. Apel pamięci odbył się przed tablicą pamiątkową na budynku Starostwa Powiatowego w Olsztynie. Okolicznościową wystawę otwarto natomiast w siedzibie urzędu wojewódzkiego.
30 października na ówczesny Plac Armii Czerwonej, obecnie plac Bema, przyszło około 20 tysięcy mieszkańców Olsztyna i studentów Wyższej Szkoły Rolniczej. W miejscu tych historycznych wydarzeń sprzed 65 lat odbyła się rekonstrukcja największej w Polsce studenckiej manifestacji poparcia suwerenności Węgier. Uczestniczyli w niej uczniowie olsztyńskich szkół oraz przedstawiciele władz lokalnych.
Posłuchaj relacji Katarzyny Piaseckiej
W węgierskim powstaniu w październiku i listopadzie 1956 roku zginęło około 2,5 tysiąca osób, a ponad 13 tysięcy zostało rannych.
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
Fot. P. Getka
W piątek (28 października) podobne uroczystości odbędą się w Dobrym Mieście. W kinie Przyjaźń zaplanowano spotkanie z hungarystą Michałem Listkiewiczem, sesja naukowa i pokaz filmu węgierskiego z 1956 roku. Na godzinę 13.30, na placu św. Katarzyny Aleksandryjskiej, zaplanowano instalację kopca pamięci Powstańców Węgierskich – zapowiedział burmistrz Dobrego Miasta Jarosław Kowalski.
Wystawa „Rozstrzelane Miasta”
Otwarcie wystawy „Rozstrzelane Miasta”, konferencja historyczna oraz inscenizacja wydarzeń sprzed 65 lat. Wystawę, którą można oglądać w holu Urzędu Wojewódzkiego, przygotowała olsztyńska delegatura IPN.
W geście poparcia, na ówczesnym placu Armii Czerwonej, a obecnie placu Generała Józefa Bema, zgromadzili się mieszkańcy Olsztyna i studentów Akademii Rolniczo-Technicznej. Plac został udekorowany flagami polskimi i węgierskimi. Zerwano tablice Plac Armii Czerwonej i przybito tablice Plac Powstańców Węgierskich, których przez kilka dni pilnowały studenckie warty honorowe, by nie zostały usunięte przez władze
– mówił naczelnik, dr Paweł Warot.
Konsul Generalny Węgier w Polsce Pál Attila Illés podkreślił, że w 1956 roku pokazaliśmy światu siłę współpracy polsko-węgierskiej:
Komuniści chcieli zniszczyć tę przyjaźń polsko-węgierską, bo wiedzieli w niej duże zagrożenie. Ale nie udało się jej zniszczyć.
Wojewoda Artur Chojecki dodał, że wydarzenia sprzed 65 lat potwierdziły wieloletnią przyjaźń narodów:
W tragicznym miesiącu 1956 roku została umocniona, potwierdzona.
Wystawa „Rozstrzelane Miasta” prezentuje tragiczne doświadczenia Poznania i Budapesztu, które w 1956 r. przeciwstawiły się narzuconemu przez Moskwę systemowi komunistycznemu. Na wystawę składają się 32 plansze zaprezentowane w języku polskim, węgierskim i angielskim, przedstawiające zdjęcia z wydarzeń 1956 roku oraz zdjęcia współczesne miejsc pamięci znajdujących się w obu miastach i poza granicami Polski i Węgier.
Największa manifestacja solidarności z Węgrami
Uczestnicy węgierskiego powstania domagali się przywrócenia wolności słowa i innych swobód obywatelskich, a także pełnej niezależności od ZSRR. Wznowiona 4 listopada interwencja wojsk sowieckich w ciągu kilku tygodni krwawo stłumiła powstanie. Władzę na Węgrzech przejął wówczas marionetkowy rząd Janosa Kadara. Polskie społeczeństwo starało się pomagać Węgrom w 1956 r. Polacy ofiarowali dla nich 800 litrów krwi, przyjmowano też na wakacje węgierskie dzieci i pomagano Węgrom w odbudowie domów.
30 października w Olsztynie odbył się wielki wiec poparcia. W tym wydarzeniu uczestniczyło najprawdopodobniej ok. 10 tys. osób. Po wiecu władze Olsztyna zgodziły się na kompromis. Stara nazwa nie wróciła, a placowi nadano imię generała Józefa Bema symbolizującego przyjaźń polsko-węgierską. Manifestacja, którą zorganizowano w Olsztynie 30 października 1956 roku, była największą w Polsce i Europie popierającą walczących o wolność Węgrów.
Współorganizatorem obchodów rocznicowych jest powiat olsztyński. Na ścianie budynku starostwa, od kilkunastu lat wisi tryptyk poświęcony węgierskim powstańcom oraz studentom i mieszkańcom Olsztyna.
Fot. M. Lewiński
Fot. M. Lewiński
Autor: M. Lewiński/ K. Piasecka
Redakcja: K. Ośko/B. Świerkowska-Chromy
