Niezwykłe odkrycie konserwatorów w sztynorckim pałacu. „Nie mieliśmy pojęcia o jego istnieniu”

Pałac w Sztynorcie. Fot. Łukasz Węglewski

W czasie prac konserwatorskich polichromowanych desek stropowych z pałacu w Sztynorcie odkryto alegoryczne malowidło. W ocenie ekspertów pochodzi ono z XVII w. i przedstawia m.in. herby Lehndorffów i Doenhoffów.

Pałac w Sztynorcie na Mazurach jest najbardziej znanym wschodniopruskim pałacem. Obecnie zarządza nim Polsko-Niemiecka Fundacja Ochrony Zabytków Kultury, która, dzięki wsparciu finansowemu ministerstwa kultury (150 tysięcy złotych dotacji) i wojewódzkiego konserwatora zabytków w Olsztynie (20 tysięcy złotych dotacji) zleciła wykonanie prac konserwatorskich polichromowanych belek stropowych.

Na deskach, które były podbiciem schodów, konserwatorzy odkryli alegoryczne malowidło. O jego istnieniu nie mieliśmy pojęcia. Przedstawia ono m.in. herby właścicieli pałacu tj. rodziny Lehndorffów i spokrewnionej z nimi rodziny Doenhoffów. Obok herbów konserwatorzy odkryli wiele alegorycznych elementów, np. symbolizujące długowieczność cyprysy, wskazujący na potęgę rodów łuk triumfalny, czy różę wiatrów, symbolizującą spokojną przystań

– powiedział przewodniczący fundacji Wojciech Wrzecionkowski.

Wrzecionkowski dodał, że malowidło utrzymane jest w kolorze gołębiowym (opisywanym też jako szaro-niebieski) i w ocenie konserwatorów powstało w XVII w.

Konserwatorzy nie tylko przywrócą mu blask, ale też opiszą, co odkryli

– dodał Wrzecionkowski.

Deski z malowidłem zostały przewiezione do pracowni konserwatorskiej. Część polichromowanych stropów jest konserwowanych na miejscu, w Sztynorcie. Odnowione fragmenty są przez konserwatorów zabezpieczane tak, by nie uległy zabrudzeniu, czy zniszczeniu podczas kolejnych prac, jakie będą musiały być wykonane w tym pałacu.

Już wiemy, że malowidła pokrywały także ściany pałacu. Na razie nie mamy pieniędzy na odkrycie i konserwację malowideł ściennych, będziemy zabiegać o kolejne dotacje na ten cel

– przyznał Wrzecionkowski.

Jeszcze w tym roku zarządzająca pałacem w Sztynorcie fundacja rozpocznie prace zmierzające do utworzenia w budynku punktu informacyjnego na temat tego obiektu i jego niezwykłej historii. Te roboty będą sfinansowane ze środków przekazanych przez niemiecki Bundestag (500 tysięcy euro).

Potrzeba utworzenia takiego punktu jest ogromna. Minionego lata przez pałac i tereny przyległe przewinęło się bardzo wiele osób. Pałac zaczyna żyć, ludzie chętnie to miejsce odwiedzają

– powiedział Wrzecionkowski.

Wojciech Wrzecionkowski podkreślił, że w Sztynorcie „niemal stale” przebywają członkowie rodziny Lehndorff lub przedstawiciele fundacji reprezentującej tę rodzinę.

Żywo ich interesuje to, co dzieje się z tym miejscem

– mówił Wrzecionkowski.

Pałac w Sztynorcie jest najważniejszym wschodniopruskim pałacem. Leżący na półwyspie oddzielającym jeziora Mamry, Kirsajty i Dargin pałac od XV wieku aż do zimy 1945 roku był główną siedzibą rodową Lehndorffów – jednego z najznamienitszych i najbardziej znanych rodów szlachty pruskiej. Z tej rodziny wywodził się m.in. jeden z warmińskich biskupów, wielu jej członków służyło w armii i pracowało w dyplomacji – zarówno po stronie polskiej, jak i niemieckiej. Ostatni z rodu, Henrich, 20 lipca 1944 roku w Wilczym Szańcu w Gierłoży brał udział w nieudanym zamachu na Hitlera.

W PRL-u w sztynorckim pałacu rezydowała administracja PGR-u, w latach 90. pałac popadł w ruinę. W grudniu 2009 roku budynek w kiepskim już stanie od prywatnej firmy przejęła Polsko-Niemiecka Fundacja Ochrony Zabytków Kultury, która do zarządzania pałacem powołała spółkę. Od tamtej pory m.in. wyremontowano dach i wzmocniono stropy, chroniąc budynek przed zawaleniem, zostały też osuszone fundamenty. Pieniądze na te prace pochodziły m.in. z Bundestagu oraz od rodziny Lehndorffów, która na ten cel na aukcjach sprzedała część rodzinnych pamiątek; w ten sposób zebrano 50 tys. euro.

Fundacja chce, by po remoncie całego pałacu w Sztynorcie znalazło się m.in. muzeum szlachty wschodniopruskiej – rodzina Lehndorffów zamierza przekazać muzeum oryginalne wyposażenie z dawnego pałacu. Część obiektu będzie przeznaczona na cele hotelowe.

Wśród dzieci Henricha von Lehndorffa, ostatniego dziedzica sztynorckiego pałacu, najbardziej znana jest Vera, która była top modelką i aktorką. Występowała pod pseudonimem Veruschka.

Autorka: Joanna Kiewisz-Wojciechowska (PAP)
Redakcja: A. Dybcio