Marszałkowie o reformie służby zdrowia i odpadach komunalnych

fot. Sławomir Ostrowski

Konwent Marszałków Województw RP opowiedział się przeciwko ograniczeniu w planowanej nowelizacji ustawy o działalności leczniczej, działań naprawczych w publicznych placówkach służby zdrowia do obowiązku pokrycia strat lub likwidacji.

Inne przyjęte podczas obrad konwentu w Szczyrku stanowiska marszałków w sferze zdrowia dotyczą m.in. zwiększenia środków na usługi związane z onkologią, wprowadzenia mechanizmów zapewniających dodatkowe przychody publicznym placówkom ochrony zdrowia, map potrzeb zdrowotnych i platformy e-zdrowie oraz polityki wobec uzdrowisk.

-To sprawy związane m.in. z szykującymi się zmianami w finansowaniu służby zdrowia. Wszystkie województwa mają wiele jednostek zdrowotnych. To, co planuje ministerstwo, może bezpośrednio dotykać naszych budżetów – zaznaczył marszałek przewodniczącego w tym półroczu konwentowi woj. śląskiego Wojciech Saługa.

Wiceminister zdrowia Piotr Gryza wskazał, że jego obecność na obradach konwentu służyła wysłuchaniu stanowiska marszałków m.in. odnośnie planowanej nowelizacji ustawy o działalności leczniczej.

-Chodziło przede wszystkim o spotkanie i o to, żeby jeszcze raz, po wysłuchaniu wniosków, zastanowić się nad rozwiązaniami w tej ustawie – może niekoniecznie zmieniając ich ogólny kierunek, ale być może dopracowując pewne szczegóły – powiedział wiceminister.

W stanowisku dot. proponowanych zmian w ustawie o działalności leczniczej samorządowcy uznali, że zmiany te nie uwzględniają realnej sytuacji budżetowej województw. Wskazali m.in. na propozycję ograniczenia drogi naprawczej publicznych placówek do wymogu pokrycia straty netto za poprzedni rok obrotowy przez podmiot leczniczy lub jego podmiot tworzący, a w przypadku braku takiej możliwości – na określenie obowiązku likwidacji takiej placówki.

-Z jednej strony pokrycie osiąganej straty jest działaniem doraźnym, który likwiduje skutki złej sytuacji podmiotu, zaś z drugiej likwidacja podmiotu leczniczego wydaje się działaniem nad wyraz stanowczym. W przedłożonym projekcie nie określono żadnego zrównoważonego sposobu naprawczego, jakim było do tej pory przekształcenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową – zaznaczyli marszałkowie.

Inna proponowana w nowelizacji regulacja zakłada, że wartość posiadanych przez Skarb Państwa albo samorząd udziałów spółki wykonującej działalność leczniczą, nie może być mniejsza niż 51 proc. ich kapitału zakładowego. Marszałkowie obawiają się tu m.in. spadku inwestycji ze strony sektora prywatnego. Wobec zastrzeżeń, że zapis o 51 proc. uniemożliwia np. przekazywanie kompetencji między placówkami wojewódzkimi, a szpitalami klinicznymi Gryza uznał, że to sprawa do rozwiązania: chodzi bowiem o to, aby podmioty publiczne miały łącznie co najmniej 51 proc. udziałów.

W stanowisku nt. sytuacji specjalistycznych centrów onkologicznych marszałkowie napisali, że ich sytuacja w ostatnim roku pogorszyła się w związku z wejściem w życie pakietu onkologicznego. Pakiet m.in. obniżył wyceny powszechnie wykonywanych w takich placówkach procedur. Konwent zaapelował o zmiany w pakiecie – podniesienie wycen świadczeń nierentownych lub wprowadzenie ryczałtów zapewniających przychody adekwatne do kosztów.

W jeszcze innym dokumencie samorządowcy zgłosili potrzebę zapewnienia placówkom publicznym możliwości korzystania z alternatywnych wobec kontraktów z NFZ mechanizmów finansowania świadczeń zdrowotnych. W kontekście m.in. rozwoju rynku prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych wezwali do uregulowania warunków prowadzenia przez takie podmioty działalności komercyjnej.

W stanowiskach dotyczących map zdrowotnych oraz platformy e-zdrowie konwent zaapelował o przyspieszenie rządowych prac nad tymi projektami. Dalsze opóźnienia mogą bowiem uniemożliwić – na poziomie samorządów regionalnych – uruchomienie unijnych projektów w obszarze zdrowia. Odnosząc się do tej kwestii wiceminister zdrowia powiedział, że resort przygotowuje mechanizmy, które mają „rozpędzić” proces inwestycyjny z wydatkowaniem środków europejskich

Niebezpieczne wskaźniki

Wyznaczenie 50-procentowego poziomu recyklingu odpadów komunalnych w 2020 r. jest nieuzasadnione – uważa Konwent Marszałków Województw RP. Cel taki zakłada projekt aktualizacji Krajowego planu gospodarki odpadami 2014. Nie wyznaczają go dokumenty europejskie.

W stanowisku przyjętym podczas obrad konwentu w Szczyrku marszałkowie ocenili, że gminy i powiaty mogą mieć problem z osiągnięciem tak wysokiego wskaźnika przetworzenia i zagospodarowania odpadów komunalnych. Jeżeli wskaźnik zacząłby obowiązywać i nie został osiągnięty, samorządy mogłyby być narażone na wielomilionowe kary finansowe.

Marszałkowie w stanowisku przypomnieli, że w grudniu 2015 r. opublikowano pakiet Komisji Europejskiej dotyczący budowania gospodarki o obiegu zamkniętym, obejmujący prawnie wiążące cele dotyczące odpadów.

Wśród nich znajduje się wspólny dla wszystkich członków UE cel przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych na poziomie 65 proc. (w tym 75 proc. dla odpadów opakowaniowych) do osiągnięcia do 2030 r. Inny cel w tym okresie to ograniczenie składowania odpadów komunalnych do 10 proc.

Cele dotyczące wymaganych do osiągnięcia poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w 2025 r. i 2030 r. (wynoszące odpowiednio 60 proc. i 65 proc.) zostały uwzględnione we wniosku zmieniającym dyrektywę ws. odpadów.

Samorządowcy przyznali, że zapisy te oznaczają m.in. konieczność pilnej rozbudowy infrastruktury umożliwiającej selektywne zbieranie odpadów komunalnych u źródła. Zaakcentowali jednak, że w projekcie aktualizacji Krajowego planu gospodarki odpadami 2014, przekazanym na początku lutego br. z ministerstwa środowiska, oprócz wymienionych celów zapisano jako wymagany do osiągnięcia 50-procentowy poziom recyklingu odpadów komunalnych w 2020 r.

„Należy zauważyć, że cel taki nie został wyszczególniony we wniosku zmieniającym dyrektywę ws. odpadów” – zaznaczyli w stanowisku członkowie konwentu marszałków.

Uściślili, że w art. 11 ust. 2 dyrektywy określono 50-procentowy cel dotyczący przygotowania do ponownego użycia i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i podobnych odpadów, oraz 70-procentowy cel dotyczący przygotowania do ponownego użycia, recyklingu i innych sposobów odzysku materiałów budowlanych oraz rozbiórkowych innych niż niebezpieczne.

Cele te – także uwzględnione w projekcie aktualizacji Krajowego planu gospodarki odpadami 2014 – mają zostać osiągnięte do 2020 r.

„Osiągnięcie docelowego 65-procentowego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w 2030 r. niewątpliwie wymaga stopniowego zwiększania w kolejnych latach wymaganych poziomów (…), jednak przyjęty w projekcie aktualizacji Krajowego planu (…) 50-procentowy poziom recyklingu odpadów komunalnych już w 2020 r. jest niczym nieuzasadniony i nie wynika z żadnych dokumentów UE” – zaakcentował konwent.

Marszałkowie wywiedli też, że ponieważ obecnie gminy, które nie wykonują obowiązku wynikającego z ustawy i utrzymaniu czystości i porządku w gminach, podlegają karze pieniężnej nakładanej przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, można przypuszczać że podobne sankcje dotkną je także w tym wypadku.

„W przypadku zastosowania obecnego sposobu obliczania kary (…) można założyć, że kary dla gmin będą milionowe” – przestrzegli członkowie konwentu.

W swoim stanowisku zaproponowali rezygnację z 50-procentowego poziomu recyklingu odpadów komunalnych w 2020 r. lub „przyjęcie go na odpowiednio niższym, bardziej realnym i możliwym do osiągnięcia poziomie”.

Marszałkowie województw przyjęli też m.in. stanowisko ws. niezwłocznego uchwalenia Krajowego planu gospodarki odpadami. To konieczne do wywiązania się przez sejmiki województw z obowiązku aktualizacji i uchwalenia wojewódzkich planów gospodarki odpadami wraz uchwałami ws. ich wykonania. Procedura z tym związana wymaga co najmniej ok. 60 dni, podczas gdy ustawowy termin przypada 30 czerwca br.

Samorządowcy niezależnie od wniosku o przyspieszenie prac nad uchwaleniem planu krajowego zawnioskowali o prolongatę ustawowego terminu dotyczącego planów wojewódzkich – do końca roku.

(pap/os)