Świat – podsumowanie najważniejszych wydarzeń 2016 r.
Andrzej Piedziewicz i Marek Lewiński podsumowali najważniejsze wydarzenia minionego roku na świecie. Na ich liście znalazły się: kryzys migracyjny, zamachy terrorystyczne, Brexit, wybory prezydenckie w USA, Igrzyska Olimpijskie i Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej.
1. Kryzys migracyjny
Kryzys migracyjny
W Europie początek roku 2016 upłynął na walce z kryzysem migracyjnym. Najważniejszym jej frontem były greckie wyspy. To na nie, przez Morze Egejskie, każdego dnia z Turcji docierały tysiące uchodźców i imigrantów. Pod koniec marca, Brukseli udało się wynegocjować kontrowersyjne porozumienie z Ankarą. Zgodnie z nim uciekinierzy docierający do Grecji mieli być zawracani do Turcji. W zamian za to UE obiecała Turkom pomoc finansową.
Skąd wziął kryzys migracyjny w Europie?
Trwająca od 2011 roku wojna domowa w Syrii spowodowała śmierć kilkuset tysięcy ludzi. Krwawe walki około 13milionów Syryjczyków zmusiły do opuszczenia swoich domów. Podobnie rządy al-Kaddafiego, a później jego obalenie i destabilizacja w kraju doprowadziły do zwiększonej migracji z Libii. W minionym roku najwięcej migrantów i uchodźców – 180 tysięcy – przedostało się do Unii Europejskiej przez Turcję, natomiast 170 tysięcy przez Morze Śródziemne, głównie z Libii i Egiptu.
Za początek kryzysu migracyjnego uznaje się jednak 2015 rok, w którym w państwach unijnych aż milion 200 tysięcy uciekinierów złożyło wnioski o azyl. W 2016 roku najwięcej relokowanych uchodźców z Grecji i Włoch przyjęły: Francja, Finlandia i Portugalia. Niektórzy próbowali dostać się z Francji do Wielkiej Brytanii przez Eurotunel lub promami z Calais, miejscowości nieopodal której powstały dzikie obozy zwane „dżunglą”. W największym z nich mieszkało ponad 1000 osób. Ich likwidacja rozpoczęła się w październiku. Jednak pod koniec grudnia francuskie i brytyjskie media informowały, że byli mieszkańcy obozu zaczęli do niego wracać, znów w nadziei, że stamtąd przedostaną się na Wyspy. Mimo nacisków Unii Europejskiej na przyjmowanie imigrantów Węgrzy otoczyli i częściowo zamknęli swoje granice. Polska postawiła nie na przyjmowanie uchodźców i imigrantów z bliskiego Wschodu, ale na bezpośrednią pomoc w granicach tych państw. Polska będzie aktywnie włączać się w pomoc humanitarną – mówił w styczniu minionego roku prezydent Andrzej Duda.
Chodzi przede wszystkim o zaangażowanie Urzędu ds. Cudzoziemców. Od lutego, jego pracownicy, są obecni we Włoszech i w Grecji. Tymczasem przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker uważa, że to skandal, iż Europa odwraca się od Włoch, borykających się z problemem uchodźców.
Jego zdaniem rezultaty tzw. relokacji uchodźców są niewystarczające. A powodem ma być fakt, że niektóre kraje nie respektują wspólnie ustalonych norm europejskich. Sam przewodniczący Komisji kilka razy zmieniał zdanie w tej sprawie. Jeszcze we wrześniu popierał stanowisko Polski i Grupy Wyszechradzkiej dotyczące wzmacniania granic. Przewodniczący Komisji nie pochwala jednocześnie pogróżek odcięcia funduszy unijnych krajom, które nie godzą się na relokację. Według niego do solidarności trzeba przekonywać, dając dobry przykład.
2. Zamachy terrorystyczne
Trypolis
Miniony rok nie należał do spokojnych. W wielu europejskich państwach dochodziło do zamachów terrorystycznych z religijnych i politycznych pobudek. Dziesiątki ataków przeprowadzono też w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Krwawy był już pierwszy dzień 2016 roku. Podczas starć związanych z drugą wojną domową w libijskim Trypolis ponad 300 zachodnioafrykańskich migrantów zostało otoczonych przez żołnierzy ISIS i rozstrzelanych.
Bruksela
Europą pierwsze zamachy wstrząsnęły już w drugiej połowie marca. Bruksela i trzy skoordynowane bomby: dwie na lotnisku i jedna przy stacji metra. W atakach zginęły 32 osoby oraz trzech zamachowców samobójców, a ponad 300 osób zostało rannych. Dwóch podejrzanych wciąż jest na wolności. Do zamachów przyznało się Państwo Islamskie. Te wydarzenia były najbardziej krwawym aktem terroryzmu w historii Belgii. Po nich belgijski rząd ogłosił 3 dni żałoby narodowej. Przypomnijmy relację jednego ze świadków
Tłumaczenie: Metro nagle się zatrzymało. Zgasły światła. Usłyszeliśmy komunikat o kłopotach na linii i że ekipa pracuje, żeby to naprawić. Wszyscy byli zdenerwowani. W tym czasie czytałem informacje dotyczące wybuchu na lotnisku.
Orlando
12 czerwca, nocny klub w Orlando. Dochodzi do strzelaniny. Zginęło w niej 50 osób, a 53 osoby zostały ranne. Zamachu dokonał 29-latek, Amerykanin, którego rodzice wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Afganistanu.
Turcja
Trzej napastnicy zaczęli strzelać do ludzi z karabinów maszynowych, a kiedy ogień otworzyli do nich policjanci, doszło do eksplozji. Tak wyglądał jeden z czerwcowych wieczorów na międzynarodowym lotnisku w tureckim Stambule. 48 osób zginęło, 239 zostało rannych. Atak przygotowało Państwo Islamskie.
Francja
W lipcu do zamachu doszło we francuskiej Nicei. 31-letni Tunezyjczyk wjechał ciężarówką w ludzi spacerujących po Promenadzie Anglików. Zabił 87 osób, a ponad 200 ranił. Wtedy przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk zamieścił wpis na Twitterze. Napisał tam, że tragicznym paradoksem było to, że przedmiotem ataku w Nicei byli ludzie świętujący wolność, równość i braterstwo. Dwa tygodnie po wydarzeniach w Nicei świat kolejny raz wstrzymał oddech. Znów zamach i znowu Francja. Tym razem kościół na północy tego kraju. Dwóch muzułmanów zabarykadowało się w świątyni podczas Mszy Świętej. Był tam ksiądz, dwie zakonnice i dwoje wiernych. Jednej z zakonnic udało się uciec i powiadomić policję. Ksiądz został zamordowany, pozostałych udało się uratować. Sprawcy zostali zastrzeleni. Do tego ataku też przyznało się Państwo Islamskie.
Niemcy
Także w lipcu 18-letni Niemiec pochodzenia irańskiego zaczął strzelać w centrum handlowym w Monachium. Zabił 9 osób. Wydarzenia komentowała wówczas Angela Merkel.
Koniec roku to masakra w Berlinie podczas jarmarku świątecznego. Te wydarzenia pamiętamy doskonale. Ciężarówka z polskimi tablicami rejestracyjnymi wjeżdża w tłum ludzi. Zginęło 12 osób, a od 49 do 56 odniosło obrażenia. Modus operandi ataku terrorystycznego podobny był do przeprowadzonego pięć miesięcy wcześniej zamachu w Nicei. W kabinie pojazdu znaleziono ciało zastrzelonego kierowcy ciężarówki, Łukasza Urbana. Wiele wskazuje na to, że Polak – resztką sił – próbował udaremnić ten zamach.
3. Wielka Brytania opuszcza Unię Europejską
Opanowanie kryzysu migracyjnego i zamachy terrorystyczne to nie jedyne wyzwania przed jakimi w 2016 roku stanęła Europa. „Czas opuścić Unię Europejską” – taką decyzję w czerwcu podjęli Brytyjczycy. Wielka Brytania, druga co do wielkości gospodarka Europy, po ponad 40 latach w Unii, wybrała inną drogę. Po jej odejściu wspólnota będzie liczyła 27, a nie 28 państw. Referendum w sprawie Brexitu odbyło się 23 czerwca. Głosowało 72% uprawnionych, spośród których niemal 52 % opowiedziało się za opuszczeniem Unii przez Wielką Brytanię. Po referendum z funkcji premiera brytyjskiego rządu zrezygnował David Cameron. Misję tworzenia nowego rządu Królowa Elżbieta powierzyła nowej liderce Partii Konserwatywnej – Theresie May
Tłumaczenie: Niech to będzie absolutnie jasne. Nie będzie żadnych niepotrzebnych opóźnień w wykonywaniu 50. artykułu Traktatu Lizbońskiego. Zrobimy to, jak tylko będziemy gotowi, a stanie się to niedługo. Nie później niż w marcu przyszłego roku.
Największym zmartwieniem dla Polaków żyjących w Wielkiej Brytanii może być widmo przymusowego opuszczenia Wysp. Według szacunków Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w takiej sytuacji znajdzie się ewentualnie od 120 do 400 tys. osób. W grudniu brytyjska premier otrzymała list od organizacji „Trzy Miliony” reprezentującej unijnych imigrantów w Wielkiej Brytanii i od 10 ugrupowań reprezentujących ponad milion Brytyjczyków osiadłych na kontynencie. List postuluje, by obywatele Unii zamieszkali na Wyspach od co najmniej 5 lat, otrzymali prawo stałego pobytu jeszcze przed formalnym uruchomieniem Brexitu.
4. Donald Trump – nowym prezydentem USA
Choć Brexit był bezprecedensowym wydarzeniem politycznym, to wybór Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych zdominował miniony rok pod względem politycznym. W wyborach, które odbyły się w listopadzie Donald Trump zdobył 289 głosów elektorskich.
Jego rywalka Hillary Clinton miała ich 218. Poprzedzająca głosowanie kampania wyborcza była uznana za jedną z najbrutalniejszych w historii. Hillary Clinton zarzucała Trumpowi brak odpowiednich kompetencji, by być prezydentem USA. Jej zdaniem brakuje mu stabilności, siły i mądrości. Nazwała go zagrożeniem dla kraju, demokracji i gospodarki. Z kolei Trump określił Hillary Clinton mianem marionetki w rękach elit i wielkiego biznesu. Oskarżył ją o upokorzenie Stanów Zjednoczonych na arenie międzynarodowej. Powiedział też, że jej spuścizna to śmierć, zniszczenie, terroryzm i słabość.
W lipcu 2016 roku WikiLeaks ujawniła 20 tysięcy e-maili Komitetu Krajowego Partii Demokratycznej, z których wynikało, że w czasie prawyborów kluczowi członkowie komitetu potajemnie wspierali kandydaturę Hillary Clinton. Pod koniec grudnia w związku z tą aferą Stany Zjednoczone wydaliły z kraju 35 rosyjskich dyplomatów, którzy mieli być zamieszani w przekazanie korespondencji założycielowi WikiLeaks. Nowy prezydent Stanów Zjednoczonych zostanie zaprzysiężony już za 19 dni.
5. Igrzyska Olimpijskie w Rio de Janeiro
Jedenaście medali olimpijskich, w tym dwa złote, m.in. Anity Włodarczyk okraszony wspaniałym rekordem świata, ale i rozczarowania, z kompletnie nieudanym występem Pawła Fajdka na czele oraz dopingowy ska
Najwięcej krążków podczas Igrzysk w Rio zdobyli Amerykanie, którzy zdecydowanie zwyciężyli w klasyfikacji medalowej. Stany Zjednoczone wyprzedziły Wielką Brytanię i Chiny, zaś Polska uplasowała się na 33. lokacie. Jeśli chodzi o Polaków – Majka zaczął, a Majka skończyła. Rafał Majka w kolarstwie szosowym już pierwszego dnia Igrzysk był trzeci. Z kolei Maja Włoszczowska zamknęła polski worek z medalami swoim srebrem w kolarstwie górskim. Ponadto z Rio de Janeiro złote wróciły rzucająca młotem Anita Włodarczyk, a także wioślarska dwójka podwójna Magdalena Fularczyk i Natalia Madaj. Wicemistrzami olimpijskimi zostali dyskobol Piotr Małachowski i kajakarka Marta Walczykiewicz, która podczas ceremonii zamknięcia niosła polską flagę. Na najniższym stopniu podium stawali jeszcze młociarz Wojciech Nowicki, pięcioboistka Oktawia Nowacka, zapaśniczka Monika Michalik, kajakarki Beata Mikołajczyk i Karolina Naja oraz wioślarska czwórka podwójna Maria Springwald, Joanna Leszczyńska, Agnieszka Kobus i Monika Ciaciuch.
Wróćmy jeszcze na chwilę do Anity Włodarczyk, która pobiła własny rekord świata – 82 metry 29 centymetrów.
Telewizja Polska na antenach TVP1 i TVP2 oraz TVP Sport przez ponad 2 tygodnie igrzysk nadała ponad 730 godz. transmisji. Chociaż jedną minutę którejś z transmisji w TVP obejrzało łącznie 28,5 mln widzów, czyli 80 procent Polaków mających dostęp do telewizora.
6. Euro2016 we Francji
To był bardzo emocjonujący rok dla fanów sportu. Miesiąc przed Igrzyskami Olimpijskimi we Francji odbyły się Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej. Puchar trafił do Portugalczyków, którzy w dogrywce finałowego meczu pokonali gospodarzy 1:0 i pierwszy raz w historii zdobyli tytuł Mistrza Europy. W imprezie po raz pierwszy brały udział 24 reprezentacje.
To były dobre mistrzostwa dla polskiej reprezentacji. Biało-czerwoni przeszli przez eliminacje, wyszli z drugiego miejsca z grupy nie przegrywając żadnego meczu, w 1/8 finału pokonali w rzutach karnych Szwajcarów. Ulegli dopiero Portugalczykom w ćwierćfinale. Przegraliśmy – także w rzutach karnych 5:3. Przypomnijmy sobie, co po mistrzostwach mówił kapitan biało-czerwonych Robert Lewandowski.
Badania telemetryczne wskazują, że transmisję meczu Polska-Portugalia obejrzało prawie 16 milionów Polaków.
(bsc)
