Opublikowany 5 września 2016
Olsztyn, Regiony

Eksponaty za 71 tysięcy złotych wzbogaciły muzealne zbiory

gablota z obiektami, fot. Grzegorz Kumorowicz

Kolekcję unikatowych zegarów, cyrkli i innych instrumentów astronomicznych zakupiło Muzeum Warmii i Mazur, dzięki tegorocznej dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nabytki wzbogaciły stałą wystawę o Mikołaju Koperniku.

Eksponaty do tej pory znajdowały się w prywatnej kolekcji. Kosztowały 71 tysięcy złotych.

– To rzeczy, które rzadko pojawiają się na rynku antykwarycznym. Oczywiście nie są bezpośrednio związane z postacią Kopernika, bo pochodzą w większości z XVII i XVIII wieku, ale w jego czasach używano podobnych narzędzi mierniczych – wyjaśnia kustosz z olsztyńskiego muzeum, Barbara Głuchowska.

Zakupione nabytki można już oglądać na ekspozycji gabinetu Kopernika. Dotychczas olsztyńskie muzeum jedynie wypożyczało je od właściciela.

– Zostały kupione, bo zależało nam, żeby zatrzymać je na zawsze – wyjaśniła Barbara Głuchowska.

We wrześniu muzeum wyda specjalny folder i zorganizuje wykład poświęcony nowym eksponatom. Wśród nich jest komplet metalowych cyrkli z przełomu XVII-XVIII w., wykonanych w zachodnioeuropejskich warsztatach. Olsztyńska placówka nie miała wcześniej z swoich zbiorach takich narzędzi.

Innym z nabytków jest datowany na początek XVIII w. cynowy tympan. To wymienna część do astrolabium, czyli przyrządu astronomicznego używanego do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem, co było przydatne w nawigacji.

cynowy tympan, fot. Grzegorz Kumorowicz

Muzeum zakupiło też unikatowe zegary. Jeden z nich – wykonany z drewna i papieru, wielościenny zegar słoneczny z XVIII w. – sygnowany jest przez Davida Beringera z Norymbergi. Zegary z tego warsztatu znajdują się w zbiorach wielu europejskich muzeów, w tym Muzeum Galileusza we Florencji.

zegar słoneczny, fot. Grzegorz Kumorowicz

W ocenie muzealników szczególnie cenny pod względem artystycznym i historycznym jest zegar słoneczny i księżycowy z 1787 roku. Z inskrypcji wynika, że wykonał go mistrz zegarmistrzowski Ignacy Manuwir lub Maneuver, sam zaś obiekt należał do wileńskich rodzin Buczyńskich herbu Strzemię i Mążyńskich herbu Lis. Zegar w XIX w. był przechowywany na dziedzińcu plebanii kościoła parafialnego w Kiernowie na Wileńszczyźnie.

Informacje o tym wraz z dokładnym opisem zegara olsztyńscy muzealnicy odnaleźli w publikacji Władysława Syrokomli pt. „Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna”. Olsztyńskie muzeum wzbogaciło się też o wyjątkową – ze względu na świetny stan zachowania – klepsydrę z XVII w.

Wystawa o Koperniku od lat jest uważana za główną atrakcję olsztyńskiego zamku. Prezentuje życie i wszechstronną działalność genialnego astronoma, który z sukcesami zajmował się również m.in. medycyną, ekonomią czy matematyką. W 2013 r. z okazji Roku Kopernikowskiego ekspozycję zmodernizowano i wzbogacono o multimedia.