Opublikowany 25 stycznia 2024
Olsztyn, Polecane, Aktualności, Aplikacja mobilna, Region, Gołdap, Regiony

W regionie zainaugurowano rok wybitnego filozofa Immanuela Kanta

Fot. M. Lewiński

W Olsztynie zainaugurowano Rok Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach. W 2024 przypada 300. rocznica urodzin filozofa z Królewca.

Immanuel Kant, jeden z najwybitniejszych filozofów, urodził się 22 kwietnia 1724 roku. Kierował się maksymą: „Niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie”. Filozof z Królewca poddawał znane mu osiągnięcia nauki przeglądowi oraz krytycznej ocenie. Dorobek filozofii nierzadko rozgranicza się na na okres przed i po Kancie.

Inauguracja Roku Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach, ustanowionego przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, odbyła się w Archiwum Państwowym w Olsztynie.

To duża i ważna uroczystość o charakterze regionalnym, która będzie trwała przez cały rok. Tych zamierzeń jest sporo. Olsztyn zaś jest jednym z niewielu miejsc na mapie Polski i Europy, w którym są cenne dla badaczy źródła archiwalne. To zbiory wyjątkowo wartościowe także dla tych, którzy zajmują się historią Uniwersytetu Albrechta w Królewcu i w ogóle historią oświecenia. To tu jest spora część dokumentacji związanej z funkcjonowaniem uczelni jaką był Uniwersytet Albrechta

– powiedział w rozmowie z Radiem Olsztyn dr Paweł Pietrzyk, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych.

Prof. Norbert Kasparek, dyrektor Archiwum Państwowego w Olsztynie, w swojej przemowie inaugurującej Rok Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach, mówił, że błędem by było, gdybyśmy „zapomnieli o tej wielkiej postaci i o tej wielkiej rocznicy”.

Bierzemy jednak na swoje barki poważne wyzwania. Kant, Albertyna – to temat należący do dziedzictwa ogólnoświatowego. Nie jest on zamknięty do skomplikowanych dziejów naszego tylko regionu

– mówił prof. Kasparek.

Obecny na inauguracji prof. Stanisław Achremczyk z Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie podkreślił, że postać Kanta wymaga popularyzacji.

Jego myśl filozoficzna jest bowiem trudna w odbiorze dla prostego czytelnika. Trzeba jednak popularyzować tę postać ze względu na jego pozycję w świecie nauki. W naszym regionie nie mamy takich wielkich ludzi zbyt wielu. Herder (Johann Gottfried von Herder, ur. w 1744 r w Morągu filozof, pastor i pisarz – przyp. red.) mówił, że na ziemiach pruskich są dwaj wybitni przedstawiciele nauki. Pierwszym jest Mikołaj Kopernik, a drugim Immanuel Kant

– zauważył prof. Achremczyk.

Część zasobów Archiwum Państwowego w Olsztynie – dotyczących Immanuela Kanta i Albertyny – składa się na nową wystawę, która stanęła w gmachu archiwum przy ul. Partyzantów.

Mamy tu dokumenty związane z Immanuelem Kantem. Począwszy od wpisu w poczet studentów do księgi wydziału filozoficznego z 1740 roku, przez dokumenty pokazujące nam przebieg jego pracy, aż po dokumenty związane z jego śmiercią i pogrzebem

– wyjaśnił starszy kustosz Cezary Rzepczyński z Archiwum Państwowego w Olsztynie.

Rok Immanuela Kanta ma być również okazją do przypomnienia jego związków z regionem. Niemal całe życie spędził w Królewcu, wyjeżdżał z tego miasta sporadycznie. Jednym z miejsc, które odwiedził była mazurska Gołdap, a po studiach pracował jako domowy nauczyciel w Jarnołtowie w powiecie ostródzkim.

Te fakty z życiorysu Kanta przypomniał Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego w grudniowym stanowisku, na mocy którego rok 2024 ogłoszono rokiem filozofa. W dokumencie napisano:

Czteroletni pobyt młodego Kanta jako prywatnego nauczyciela w majątku Fryderyka von Hülsena w Jarnołtowie oraz jego wizyta u przyjaciela, generała von Lossowa w Gołdapi, która była najdłuższą podróżą jaką podjął w swoim życiu, bezsprzecznie przyczyniły się do ukształtowania późniejszych postaw i myśli wybitnego filozofa.

W obu tych miejscowościach są upamiętnienia związane z pobytem Kanta – w Gołdapi pomnik przy ul. Lipowej, a w Jarnołtowie pamiątkowa tablica i rzeźba przedstawiająca filozofa.

Jako pierwsza wydarzenia związane z rokiem jubileuszowym Immanuela Kanta zapowiada Gołdap. Tamtejsza Biblioteka Publiczna i Dom Kultury proponują wystawę „Gołdap i Ludzie w czasach Kanta”, konferencję filozoficzną „Wokół Kanta” oraz cykl „spotkań filmowych z filozofem”.

Do związków Immanuela Kanta z regionem odnosił się także inauguracyjny referat „Kant – dlaczego Warmia i Mazury?” wygłoszony przez radnego województwa Jarosława Słomę, jednego z inicjatorów obchodzenia tego jubileuszu, historyka.

Legenda głosi, że Kant nigdy nie opuszczał swojego ukochanego Królewca. To jednak legenda, a nie fakt historyczny. My natomiast musimy bardzo dobitnie eksponować, że jedynym regionem obecnej Unii Europejskiej, który odwiedził to region Warmii i Mazur. To komponent, który powinniśmy dołożyć do osoby i dziedzictwa Mikołaja Kopernika. W naszym regionie pracowało i wzbogacało nasz dorobek cywilizacyjnych dwóch tytanów, dwóch gigantów ludzkości

– mówił na początku swojego referatu Jarosław Słoma.

W inauguracji Roku Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach wzięli udział także przedstawiciele władz regionu i miasta.

Immanuel Kant to człowiek, który oddzielił etykę od moralności, co jest ciekawe i warte zauważenia

– powiedział wojewoda Radosław Król.

Z kolei przewodnicząca sejmiku Bernadetta Hordejuk dziękowała pracownikom Archiwum Państwowego w Olsztynie.

Jesteśmy bardzo wdzięczni, że to wymyśliliście. Mamy okazję pokazać jak ciekawą postać mieliśmy w naszym regionie. Życzę świetnych pomysłów

– dodała Hordejuk.

Głos zabrała także Maria Bąkowska z zarządu województwa.

To pan profesor Kasparek, wespół z radnym sejmiku Jarosławem Słomą, doprowadzili do tego, że wśród członków zarządu i radnych sejmiku, pojawił się kierunek myślenia o Kancie jako patronie 2024 roku

– powiedziała Bąkowska.

Z kolei prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz zauważył, że to inicjatywa godna poparcia.

Chciałbym zadeklarować, że miasto Olsztyn na pewno godnie włączy się w obchody ogłoszone przez samorząd województwa. Rozmawialiśmy z naszymi szkołami i oraz placówkami kulturalnymi. Na pewno także i my zajmiemy się popularyzacją postaci Immanuela Kanta

– dodał prezydent Grzymowicz.

Naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych dr Pawła Pietrzyka reporter Radia Olsztyn pytał również o to, czy w zakresie popularyzacji dorobku Immanuela Kanta planowana jest współpraca z Królewcem.

Były sygnały z tamtej strony, a także sygnały z Niemiec, że chętnie by się włączono w różne przedsięwzięcia, natomiast sytuacja geopolityczna jest w tym momencie taka, że ta współpraca jest niemożliwa. Nie ma znaczenia, że byłaby to praca naukowa o charakterze edukacyjnym

– powiedział dyrektor Pietrzyk.

Immanuel Kant to niemiecki filozof oświeceniowy, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim. Jeden z najwybitniejszych reprezentantów oświecenia. Jego ojciec był rzemieślnikiem, a matka córką pochodzącego ze Szkocji rymarza. W dzieciństwie Kant otrzymał surowe luterańskie wykształcenie. Zasłynął głównie jak epistemolog i etyk, dotykając też estetyki, zagadnień zaliczanych do filozofii przyrody i nauki – w tym matematyki i fizyki – oraz filozofii polityki.

Najważniejsze dzieła Immanuela Kanta to: „Krytyka czystego rozumu”, „Krytyka praktycznego rozumu”, „Krytyka władzy sądzenia”, „Metafizyczne podstawy nauki o cnocie”, „Metafizyczne podstawy nauki prawa” oraz „Metafizyka moralności”.

Posłuchaj relacji Marka Lewińskiego

Rok Immanuela Kanta

00:00 / 00:00