Rekultywacja rezerwatu w Kwiecewie. „To konieczne, aby zachować rozlewisko”

Ptasi raj w Kwiecewie. Fot. Anna Włodarczak-Komosińska

Ponad 6 milionów złotych ma kosztować rekultywacja rezerwatu przyrody Kwiecewo, którą przeprowadzi Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Prace potrwają do 2029 roku i mają zapobiec degradacji jednego z najcenniejszych obszarów wodno-błotnych w województwie warmińsko-mazurskim.

Rezerwat zajmuje około 123 hektarów w gminie Świątki w powiecie olsztyńskim. Został powołany w 2009 roku dla ochrony rozlewiska, które stanowi cenną ostoję lęgową i miejsce występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych. W minionych latach było tam 149 gatunków ptaków, jednak obecnie liczebność wielu z nich drastycznie spadła, a niektórych gatunków już tam nie ma.

Według przyrodników, jest to następstwem postępującego procesu hypertrofizmu i zarastania wód polderu, co w połączeniu z nadmiernym osadzaniem się biogenów na dnie zbiornika powoduje pogarszanie się warunków żerowiskowych i lęgowych. Uznano, że przy braku działań na rzecz rekultywacji tego miejsca nastąpi dalsza degradacja ptasich siedlisk. Ostatecznie płytkie rozlewisko może zarosnąć trzcinami.

Zgodnie z umową podpisaną pod koniec ubiegłego roku z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej realizacja projektu rekultywacji rezerwatu ma kosztować 6 milionów 200 tysięcy złotych. Z tego ponad 5 milionów 200 tysięcy złotych to dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Projekt będzie realizowany do 2029 roku przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Prezes Towarzystwa Sebastian Menderski powiedział, że działania przy rekultywacji rezerwatu rozpoczną się w tym roku i będą powtarzane cyklicznie w kolejnych latach, do końca trwania projektu.

Musimy najpierw teren rezerwatu osuszyć, żeby przystąpić do wykaszania i usuwania roślinności. Mamy pozwolenie od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na osuszenie go w okresie od sierpnia do grudnia. W styczniu woda powinna być piętrzona tak, żeby zbiornik się ponownie napełnił

– wyjaśnił.

Celem tych zabiegów ma być powstrzymanie dalszego wypłycania i „odmłodzenie” zbiornika, czyli poprawa parametrów wody. Planowane działania mają m.in. doprowadzić do zmniejszenia ilości biogenów i powstrzymania ekspansji trzciny.

Średnia głębokość wody w Kwiecewie to około 1 metr 20 centymetrów. Jest to więc zbiornik bardzo podatny na eutrofizację, poddawany silnej presji środowiskowej. Latem woda łatwo się nagrzewa i dochodzi do przyduchy.

Przed osuszeniem polderu zostaną odłowione i usunięte ryby. Badania wykazały, że dominuje tam karaś srebrzysty, który jest gatunkiem obcym, a z powodu dużych rozmiarów, nie może być pokarmem dla wielu gatunków ptaków. W jego miejsce zbiornik ma zostać zasiedlony innymi gatunkami ryb.

Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków planuje też, że wokół około 20 hektarów rezerwatu zostanie ustawione specjalne ogrodzenie, które ma zabezpieczyć miejsca gniazdowania ptaków przed naziemnymi drapieżnikami, np. jenotami i wizonami.

Ponadto na wyznaczonym obszarze po okresie lęgowym ma być prowadzony wypas bydła lub koników polskich, żeby uzyskać atrakcyjną dla ptaków tzw. kępkowo-dolinkową strukturę pastwiska, co byłoby niemożliwe przy koszeniu mechanicznym.

Służby ochrony środowiska przyznają, że w żadnym z warmińsko-mazurskich rezerwatów przyrody nie była dotychczas prowadzona taka rekultywacja, jaka została zaplanowana w przypadku Kwiecewa.

W ocenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie konieczne jest podjęcie tych działań, aby zachować rozlewisko, stanowiące ostoję lęgową oraz miejsce występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych

– przekazała rzeczniczka instytucji Justyna Januszewicz.

Zaplanowano działanie polegające na okresowym, coroczny osuszaniu tego zbiornika wodnego tak, żeby można było wykosić roślinność, która znajduje się na dnie. Zaplanowano również usuwanie trzciny, by odsłonić tereny, które kiedyś były użytkowane jako użytki zielone

– powiedziała zastępca dyrektora RDOŚ i regionalny konserwator przyrody Aleksandra Krzysztoń-Rzodkiewicz.

Jak poinformowała, RDOŚ – jako organ sprawujący nadzór nad rezerwatami – będzie monitorował przebieg projektu. Zaznaczyła, że działania zaplanowane przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków uwzględniają zapisy zadań ochronnych dla rezerwatu Kwiecewo. Jest to dokument, który identyfikuje istniejące i potencjalne zagrożenia oraz sposoby ich eliminacji. Opisuje także zaplanowane sposoby ochrony czynnej ekosystemów, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań.

Posłuchaj wypowiedzi

Autor: PAP/W. Chromy
Redakcja: B. Świerkowska-Chromy/M. Rutynowski

Przyszłość rezerwatu Kwiecewo. Posłuchaj audycji Śliska Sprawa