Naukowcy pracują nad markerami, które pozwolą szybciej wykryć raka
Fot. Fotolia.com
Naukowcy z Politechniki Wrocławskiej pracują nad markerami, które pomogą w szybszym wykryciu określonych chorób – takich jak nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych, czy cukrzycy.
– Opracowane przez nas markery będą mogły być wykorzystywane m.in. do testów diagnostycznych, które umożliwią szybsze wykrycie danej choroby – mówił szef projektu prof. Marcin Drąg z Wydziału Chemicznego PWr.
Enzymy proteolityczne (proteazy, peptydazy) to grupa enzymów, które rozcinają wiązania peptydowe i rozbijają białka na prostsze elementy – peptydy i aminokwasy. Jak wyjaśnił prof. Drąg, u ludzi proteazy stanowią grupę ok. 700 zidentyfikowanych do chwili obecnej enzymów. – Są one odpowiedzialne za kontrolę wszystkich ścieżek metabolicznych, czyli praktycznie za kontrolę wszystkiego, co prowadzi do tego, że nasz organizm jest w stanie żyć, przeżyć i normalnie funkcjonować – podkreślił naukowiec.
Ich nieprawidłowe działanie prowadzi do powstania w organizmie stanów chorobowych. – Problem pojawia się wtedy, kiedy te enzymy umykają kontroli i normalnemu funkcjonowaniu. Wtedy zaczynają być zaangażowane w wiele procesów chorobotwórczych. Praktycznie wszystkie choroby cywilizacyjne są właśnie w dużym stopniu oparte o złe funkcjonowanie enzymów proteolitycznych – dodał.
Wśród tych chorób są wszystkie typy nowotworów, cukrzyca, a także choroby neurodegeneracyjne, oraz zakażenia bakteryjne i wirusowe.
W ramach projektu wrocławscy naukowcy chcą stworzyć możliwie najczulsze markery do obrazowania indywidualnych enzymów proteolitycznych, które będą wybitnie selektywne tylko wobec konkretnego enzymu, a nie całej ich grupy.
Naukowcy chcą wykrywać aktywność jednego enzymu. – Jest to ważne z tego względu, że bardzo często dany enzym należy do rodziny proteaz, natomiast tylko on uczestniczy w rozwoju danej choroby. I my chcemy śledzić tylko jego funkcje, natomiast nie chcemy śledzić funkcji innych enzymów – zaznaczył prof. Drąg.
Zdaniem profesora opracowane markery będzie można wykorzystywać w medycynie przede wszystkim do testów diagnostycznych, czyli do szybkiej detekcji danej choroby. – Kiedy dana proteaza jest np. wydzielana do krwi, to często nie wiemy, że dana choroba się rozwija, bo jest ona w bardzo wczesnym stadium. Natomiast za pomocą naszych markerów będziemy mogli powiedzieć, że coś złego dzieje się w organizmie – wyjaśnił prof. Drąg.
Wrocławscy naukowcy chcą opracować markery zawierające grupy fluorescencyjne, które powodować będą „podświetlanie” chorobowo zmienionych komórek. Zdaniem prof. Drąga mogą one znaleźć także praktyczne zastosowanie np. w operacjach onkologicznych.
– Za pomocą takich markerów będziemy mogli oznaczyć np. komórki nowotworowe, co będzie mogło znaleźć zastosowania np. w chirurgii przy selektywnym usuwaniu nowotworów. Będziemy w stanie „podświetlić” tylko komórki nowotworowe i chirurg będzie je mógł dosyć selektywnie wyciąć – podkreślił naukowiec.
Projekt, który ma stworzyć technologię projektowania selektywnych markerów do obrazowania enzymów proteolitycznych, zaplanowano na trzy lata, choć badania nad markerami potrwają zapewne o wiele dłużej. – Natomiast sądzimy, że podwaliny, które wymagają stworzenia całej technologii, zrobimy w okresie trzech lat – podsumował naukowiec.
Autor: K. Szubański (PAP)
Redakcja: A. Podbielska
