Katolicy i protestanci obchodzą dziś Wielki Piątek. To dzień śmierci Jezusa Chrystusa
Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa. Fot. Łukasz Węglewski
W Wielki Piątek Kościół katolicki nie sprawuje mszy św. Celebrowana jest Liturgia Męki Pańskiej, w czasie której odczytuje się opis męki Pańskiej według Ewangelii św. Jana i trwa adoracja krzyża. W tym roku, w modlitwie powszechnej, Kościół będzie modlił się za naród ukraiński.
Wielki Piątek w Kościele katolickim jest upamiętnieniem męki Pańskiej. Zgodnie z tradycją ołtarz w świątyniach jest obnażony: bez krzyża, świeczników i obrusów.
O liturgii tego dnia opowiedział ks. kan. dr Marcin Sawicki, rzecznik Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej.
Liturgia Męki Pańskiej rozpoczyna się liturgią Słowa, w której naczelne miejsce zajmuje opis męki Pańskiej według Ewangelii św. Jana. Akcentuje się bardziej chwałę odkupienia przez krzyż, niż poniżenia przez mękę. Następnie odbywa się adoracja krzyża: przez pocałunek, uklęknięcie lub skłon.
Jedną z ważnych części Liturgii Męki Pańskiej jest rozbudowana modlitwa powszechna. Jej forma i tekst są znane od V wieku i w zasadzie niezmieniane. Mszał rzymski podaje dziesięć intencji. W tym roku, w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów 25 marca br. wystosowała Notę dotyczącą możliwości dodania specjalnej intencji „o dar pokoju dla Ukrainy, aby zakończyła się ta odrażająca wojna„. W związku z tym, Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP opracowała wezwanie (tekst i zapis nutowy), dotyczące modlitwy o pokój na Ukrainie.
– Módlmy się za naród ukraiński, doświadczający rosyjskiej napaści wojennej, za uchodźców i ofiary śmiercionośnych ataków, niech nasz Bóg i Pan powstrzyma przemoc, gwałt i zniszczenie, aby zapanował upragniony pokój – brzmi wezwanie opublikowane przez KEP.
Po zakończeniu Liturgii Męki Pańskiej Najświętszy Sakrament przenoszony jest w procesji do grobu Pańskiego, gdzie przez całą Wielką Sobotę adorowany jest przez wiernych.
Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego w Wielki Piątek obowiązuje nie tylko wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, ale post ścisły, czyli trzy posiłki, przy czym tylko jeden do syta, a dwa – lekkie.
Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły 14. rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia 60. roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty
– czytamy w Kodeksie prawa kanonicznego.
Z obowiązku tego są zwolnieni chorzy. Kościół jednocześnie zachęca do przedłużenia postu i wstrzemięźliwości aż do rozpoczęcia liturgii Wigilii Paschalnej.
Pierwsze liturgiczne obchody Wielkiego Piątku odbyły się w starożytnej Jerozolimie. Wierni gromadzili się przed wschodem słońca przed kolumną biczowania, a później przy grobie, aby adorować drzewo krzyża.
Pierwsze opisy celebracji Wielkiego Piątku pochodzą z VII w. Pierwszy typ liturgii sprawowany był przez papieża w kościele św. Jana Jerozolimskiego i obejmował odczytanie opisu męki Pańskiej wg św. Jana, modlitwę powszechną i procesję z relikwiami krzyża.
Drugi typ liturgii był sprawowany w licznych kościołach lokalnych. Obejmował lekturę Pisma Świętego, adorację krzyża i komunię św., konsekrowaną poprzedniego dnia. Ten typ liturgii upowszechnił się w średniowieczu w całej Europie. W późniejszych wiekach upowszechniło się przenoszenie Najświętszego Sakramentu do grobu pańskiego.
W XIX w. na terenach dawnej Rzeczypospolitej groby pańskie w kościołach zaczęły nabierać także patriotycznego wymiaru. W Wielki Piątek na świecie odbywa doroczna zbiórka ofiar na Boży Grób w Jerozolimie.
W Wielki Piątek rozpoczyna się także nowenna do miłosierdzia Bożego, którą przekazała św. s. Faustyna Kowalska.
Wielki Piątek to najważniejszy dzień Wielkiego Tygodnia dla luteran. – Wierni uczestniczą dziś tłumnie w nabożeństwach – mówi ksiądz Łukasz Stachelek, proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Olsztynie.
Koncentrujemy się na Wielkim Piątek. Na tym wydarzeniu, kiedy Jezus Chrystus oddał swoje życie w ofierze za nas, żebyśmy mogli być zbawieni, doświadczyć wieczności w Bożym królestwie. Tradycją ewangelików jest udział w wielkopiątkowych nabożeństwach. Zbieramy się, śpiewamy wielkopiątkowe pieśni i rozważamy słowo Boże skoncentrowane wokół męki Pańskiej.
Wielki Piątek to dzień wyciszenia, medytacji, postu i udziału w uroczystym nabożeństwie.
Autor: M. Gronek (PAP)/K. Piasecka/M. Kwiatkowska
Redakcja: M. Rutynowski
