To była bitwa sił reżimu komunistycznego z żołnierzami niezłomnymi. Na Mazurach upamiętniono 3 Wileńską Brygadę AK

Bitwa w Gajrowskich. Fot. Archiwum gminy Świętajno

Na cmentarzu w Orłowie w gminie Wydminy odbyły się obchody 75. rocznicy bitwy pod Gajrowskimi.

Było to największe starcie żołnierzy wyklętych z NKWD i UB na Mazurach. Bitwa, w której uczestniczyła 3 Wileńska Brygada Armii Krajowej odbyła się dokładnie 16 lutego 1946 roku.

To byli młodzi żołnierze, którzy przyszli z Podlasia na Mazury i tutaj zostali osaczeni przez UB, NKWD i Ludowe Wojsko Polskie. Część z nich została tutaj na zawsze. Dlatego przez te wszystkie lata czcimy ich, a teraz jeszcze bardziej

– powiedział Janusz Niewiarowski ze Stowarzyszenia dla Niepodległej.

Starcie Żołnierzy 3 Brygady Wileńskiej Narodowych Sił Zbrojnych z funkcjonariuszami Urzędu Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej i NKWD było największą bitwą w byłych Prusach Wschodnich pomiędzy siłami reżimu komunistycznego a niepodległościowym podziemiem.

Ciała poległych partyzantów, kilka dni po bitwie pochowała mieszkanka wsi Gajrowskie Stefania Gazda. (…) Pani Stefania zrobiła to wspólnie z bratem i dwoma innymi mieszkańcami (…) Ciała przewozili saniami, a następnie grzebali w zbiorowej mogile pod lasem. (…) Chowając żołnierzy jednemu z nich wsadziła pod mundur buteleczkę, a w niej zdjęcie świętej Teresy. (…) Na grobie postawiła krzyż, a potem odmówiła modlitwę za poległych.

– opowiadali Michał Ostapiuk, historyk IPN w Olsztynie oraz Tadeusz Łukaszczuk, sołtys wsi Gajrowskie.

Uroczystość zorganizowana w Orłowie była bardzo podniosła – ocenił w rozmowie z Radiem Olsztyn Jarosław Babalski, pełnomocnik wojewody warmińsko-mazurskiego, który objął obchody patronatem.

Część na cmentarzu, po uroczystej mszy świętej w kościele pw. Kazimierza Królewicza, była prowadzona przez historyka IPN, który wprowadził nas w temat spotkania. Po odśpiewaniu hymnu i po okolicznościowych przemówieniach złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze

– dodał Jarosław Babalski.

Po latach od bitwy ciała żołnierzy wyklętych zostały ekshumowane i zbadane. W 2013 roku szczątki pochowano ponownie. Na cmentarzu w Orłowie w 2017 roku zbudowano Panteon Żołnierzy Niezłomnych. Spoczęły tam szczątki dziewięciu żołnierzy poległych w bitwie pod Gajrowskimi.

Fot. M.Zbrożek

Zdjęcia z ekshumacji. Fot. Tadeusz Łukaszczuk – prezes Stowarzyszenia Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Gajrowskie”

Zdjęcia z ekshumacji. Fot. Tadeusz Łukaszczuk – sołtys wsi Gajrowskie,

Autor: M.Lewiński
Redakcja: B.Świerkowska-Chromy