Wysłuchaj wspomnień o Balbinie Świtycz – Widackiej

Agnieszka Lipczyńska przypomina sylwetkę olsztyńskiej rzeźbiarki Balbiny Świtycz – Widackiej. Autorka rozmawia m.in. z Jowitą Solarską, córką rzeźbiarki. Zdjęcia pochodzą m.in. ze zbiorów rodzinnych Jowity Solarskiej.

Wysłuchaj wspomnień o Balbinie Świtycz – Widackiej

Wspomnienia o Balbinie Świtycz – Widackiej

Balbina Świtycz – Widacka uodziła się w rodzinie Nikodema i Marii z domu Konarskiej. W czwartym roku życia została osierocona, dalszym wychowaniem zajął się wuj ks. Władysław Konarski mieszkający w Woroneżu, a później dr Józef Witkowski – właściciel majątku Borysewo na Polesiu. W 1924 ukończyła gimnazjum w Brześciu nad Bugiem i podjęła studia w Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, które ukończyła w 1929 jako uczennica wybitnego rzeźbiarza i krakowskiego medaliera Konstantego Laszczki.

Po studiach była nauczycielką plastyki w gimnazjum w Kobryniu. Na wystawie w Pińsku w 1935 otrzymała złoty medal. Jej rzeźba „Poleszuczka z dzieckiem” została zakupiona i podarowana marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu. Wystawiała swoje prace również w Brześciu, Kobryniu i Warszawie. Otrzymała stypendium państwowe do Włoch.

W czasie II wojny światowej przebywała w Kobryniu, gdzie ukrywała Żydów z lokalnego getta.

Po 1945 osiedliła się na Pomorzu. Kierowała referatem kultury w Wyrzysku, potem przeniosła się do Brodnicy. Krótki czas spędziła we Włocławku. Krótko mieszkała również w Giżycku (1952). W 1954 zamieszkała w Olsztynie, gdzie spędziła resztę życia.

Zmarła w Olsztynie, została pochowana w Brodnicy. Na frontonie gmachu obecnego rektoratu UWM, opodal miejsca, gdzie znajdowała się jej pracowania, umieszczono w 1992 tablicę pamiątkową z wizerunkiem artystki i napisem „Balbina Świtycz-Widacka (1901-1972). Rzeźbą swoją ukochała Warmię i Mazury”. Jest patronką ulicy na olsztyńskim osiedlu Pieczewo.

Dorobek artystyczny

Jest autorką blisko 1000 rzeźb. Kilka z nich znajduje się w Olsztynie[1]. Ogółem miała około 70 wystaw indywidualnych i zespołowych w kraju i zagranicą (po 1945 wielokrotnie w Olsztynie, Bydgoszczy a także w Belgradzie, Moskwie, Kaliningradzie). Jej rzeźby znajdują się m.in. w muzeach: w Warszawie, Olsztynie, Brześciu, Negotyniu (dawna Jugosławia).

Napisała ponad 1000 wierszy, aforyzmów, fraszek i erotyków. Tylko niewielka część była drukowana w prasie i antologiach. Nie doczekała się własnego zbiorku. Angażowała się w działalność Związku Artystów Plastyków i Towarzystwa Miłośników Olsztyna, którego była współzałożycielką.

Rzeźby wykonane przez Balbinę Świtycz-Widacką

Pomnik Michała Kajki w Ełku odsłonięty w 28 września 1958 z okazji setnej rocznicy jego urodzin. Za model posłużył syn poety, Adolf Kajka z Orzysza

Kormoran w centrum fontanny w Kortowie w Olsztynie na tyłach księgarni akademickiej Żak.

rzeźby w Kortowie: „Rybactwo”, „Rolnictwo”

popiersie Adama Mickiewicza, umieszczone w parku przed I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Olsztynie

głowy: Tadeusza Kotarbińskiego, Elżbiety Barszczewskiej, Lena Kruczkowskiego, Władysława Tatarkiewicza, Beethovena, Gorkiego, Chopina, Czajkowskiego, Bogumiła Linki, Wojciecha Kętrzyńskiego, Michała Lengowskiego, Emilii Sukiertowej-Biedrawiny, Marii Zientary-Malewskiej, Władysława Gębika

popiersia: Henryka Sienkiewicza w Bisztynku, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Rucianem-Nida

rzeźby: „Ryba z dzieckiem”, „Wiosna” (w olsztyńskim parku nad Łyną)

<za Wikipedią>