Warmia, czy Mazury – jak odróżnić. To nie takie trudne

Jedna z czterech kapliczek w Henrykowie. Kapliczki to znak rozpoznawczy Warmii. Fot. Łukasz Węglewski

Oddział PTTK w Olsztynie zorganizował wycieczkę do Reszla, Świętej Lipki i Kętrzyna właśnie pod hasłem „Gdzie Warmia, a gdzie Mazury? Różnice kulturowe dwóch krain historycznych”.

Te różnice często dla turystów są niezauważalne, a pytani przez nas turyści w Olsztynie, czyli w sercu Warmii stwierdzali, że są na Mazurach. Przewodnikom zależy na tym, by różnice kulturowe były widoczne także dla przyjeżdżających tu turystów – wynikają one z historii, ale także krajobrazu.

Ważnym wyznacznikiem jest brak na Mazurach przydrożnych kapliczek, które są znakiem rozpoznawczym historycznie katolickiej Warmii.

Warto podkreślać, gdzie jest Warmia, bo zgodnie z zasadą marketingu „Wyróżnij się lub zgiń”, może to tylko pomóc w przyciągnięciu gości na Warmię lub Mazury.

Posłuchaj relacji Aleksandry Skrago.

Historycznie Warmia była katolicka, a Mazury ewangelickie, ale obie te krainy zasiedlali przybysze z Mazowsza, mówiący po polsku. Odrębność krain narodziła się wraz z reformacją – wiara stała się głównym wyznacznikiem ludności zamieszkującej Prusy.

Znacząca część Mazurów związana była z ewangelickim ruchem gromadkarskim. Mazury, w przeciwieństwie do Warmii, nigdy nie stanowiły odrębnej jednostki administracyjnej ani pod względem kościelnym, ani świeckim, dlatego nie da się ustalić ścisłych granic dla Mazur.

Mazurzy byli to Prusacy wyznania protestanckiego mówiący po polsku lub mazursku. Przed 1945 rokiem byli germanizowani. W okresie powojennym byli polonizowani oraz wyjeżdżali do Niemiec Zachodnich. W 2008 r. w regionie żyło około 5 tys. Mazurów.

Główne miasta mazurskie to: Mrągowo, Giżycko, Kętrzyn, Węgorzewo, Srokowo, Nidzica, Ruciane, Pisz i Ełk.

Teren krainy historycznej Warmii odpowiada dokładnie obszarowi Księstwa Warmińskiego.  Jej terytoriumi stanowi kształtem trójkąt o nieregularnych bokach ze ściętym wierzchołkiem opierającym się o Zalew Wiślany. Od zachodu graniczy z Prusami Górnymi (granicą jest rzeka Pasłęka), od południa i od wschodu z Mazurami, a od północy z Prusami Dolnymi.

Na Warmii leży 12 miast, wraz ze stolicą województwa Olsztynem, pozostałe miasta to:    Braniewo, Lidzbark Warmiński, Biskupiec, Dobre Miasto, Orneta, Barczewo, Reszel, Jeziorany, Pieniężno, Bisztynek i  Frombork.

Autor: A. Skrago
Redakcja: A.Socha