Sygnaliści w firmie. Poznaj ich prawa i obowiązki

Korupcja, przeciwdziałanie praniu pieniędzy, bezpieczeństwo produktów, ochrona środowiska, dobrostan zwierząt czy bezpieczeństwo sieci – to tylko niektóre zakresy, w jakich sygnalista może zgłaszać nieprawidłowości w swoim zakładzie pracy.

Od 25 września obowiązują nowe przepisy dające takiej osobie ochronę przed zwolnieniem lub innymi działaniami odwetowymi po dokonaniu zgłoszenia.

Jednak sygnalista, który jednak celowo dokona fałszywego zgłoszenia, musi liczyć się z prawnymi konsekwencjami, m.in. oprócz zawiadomienia wewnętrznego zgłaszający może skorzystać z dwóch innych opcji sygnalizowania.

Pierwsza to zgłoszenie zewnętrzne do Rzecznika Praw Obywatelskich lub organu publicznego. Zgodnie z ustawą ta możliwość wejdzie w życie od 25 grudnia. Druga to ujawnienie publiczne, np. poprzez media albo serwisy społecznościowe.

Po dokonaniu zgłoszenia sygnalista powinien być chroniony przed działaniami odwetowymi, np. przed zwolnieniem z pracy. Tożsamość takiej osoby musi być także zachowana w tajemnicy.

Można powiedzieć, że sygnalista to zatroskany obywatel. Mogą to być nieprawidłowości dotyczące korupcji, zamówień publicznych, bezpieczeństwa, transportu, ochrony środowiska. W każdym przypadku musi to być kontekst związany z pracą.

– wyjaśnia Łukasz Sztych, zastępca okręgowego inspektora pracy w Olsztynie.

Jednak sygnalista, który celowo dokona fałszywego zgłoszenia, musi liczyć się z prawnymi konsekwencjami.

Nie można być sygnalistą i informować o naruszeniu prawa np. w złej wierze. Ustawodawca przewidział specjalne przepisy karne. Jest to grzywna, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do lat dwóch

– dodał Łukasz Sztych.

Nowe procedury zaczną w pełni obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2025 roku.

Wszystkie Okręgowe Inspekcji Pracy w całym kraju uruchomiły specjalne infolinie dla sygnalistów. Szczegóły można znaleźć na stronach internetowych inspekcji.

Posłuchaj wypowiedzi

Autor: I. Malewska
Redakcja: Ł. Sadlak