Piotr Gliński: należy usunąć pomnik poświęcony Armii Czerwonej
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński utrzymał w mocy decyzję o rozbiórce pomnika poświęconego Armii Czerwonej, który znajduje się w centrum Olsztyna. Decyzja ma rygor natychmiastowej wykonalności. Prezydent Olsztyna zapowiedział odwołanie się.
Rozpoznając sprawę przeprowadzono dodatkowe postępowanie dowodowe sięgając m.in do opinii biegłego historyka – informuje rzeczniczka ministerstwa Anna Turowska.
Po przeprowadzeniu analizy akt sprawy i ze zgromadzonych dowodów minister kultury stwierdził, że wojewoda warmińsko-mazurski prawidłowo ustalił, że pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie symbolizuje komunizm i powinien być usunięty z przestrzeni publicznej.
Wojewoda nakazał usunięcie monumentu z przestrzeni publicznej i wydał swojej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Od tej decyzji odwołało się miasto Olsztyn. Minister kultury w sporze wojewoda-prezydent Olsztyna przyznał rację wojewodzie.
Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz potwierdził, że otrzymał dziś z Ministerstwa Kultury decyzję w sprawie pomnika obecnie nazywanego pomnikiem Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej, a wcześniej – Pomnikiem Wdzięczności Armii Radzieckiej.
Minister Piotr Gliński przypomniał, że pomnik ten wzniesiony został w celu upamiętnienia Armii Czerwonej i propaguje komunizm.
Na ocenę symboliki pomnika nie wpływa usunięcie sierpa i młota czy ustawienie tablicy informacyjnej. To, co na nim pozostało, jednoznacznie odsyła do okresu lat 40/50 XX w., przywołując propagandowe i niezgodne z prawdą i sprzeczne z racją stanu RP interpretacje przeszłości.
Zgodnie z Konstytucją, Rzeczpospolita Polska strzeże dziedzictwa narodowego m.in. poprzez pamięć o ofiarach i stratach narodu polskiego w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, co stanowi ważny interes państwa.
– czytamy w komunikacie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Gmina Olsztyn już dwukrotnie odwoływała się od decyzji wojewody do ministerstwa. Najpierw wnioskując o wstrzymanie decyzji o rozbiórce, ostatnio o wstrzymanie nakazu rygoru jej wykonania. – Teraz prezydent zapoznaje się dokumentem – powiedziała rzeczniczka olsztyńskiego ratusza Marta Bartoszewicz.
Decyzja ministerstwa kultury nie jest dla mnie zaskoczeniem (…) Podtrzymuję to, co mówiłem wcześniej: odwołamy się do sądu administracyjnego
– dodał prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz.
Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej stoi w centrum Olsztyna i składa się z dwóch wysokich pylonów – z tego powodu określa się do mianem „szubienic”. Jeden z pylonów przedstawia m.in. postać czerwonoarmisty, który na hełmie miał sierp i młot. Symbole te zostały skute z hełmu jesienią ubiegłego roku, ponieważ wojewoda podkreślał, że w ten sposób propagowany jest ustrój komunistyczny. Na drugim pomniku widnieją m.in. samolot i czołg.
Pierwotnie pomnik gloryfikował Armię Czerwoną, potem przemianowano go na pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej.
Władze Olsztyna nie chcą się zgodzić na usunięcie pomnika, ponieważ jego twórcą był wybitny polski rzeźbiarz, więzień hitlerowskich obozów Xawery Dunikowski (osobiście Dunikowski wykuł twarz czerwonoarmisty). W ocenie władz miasta wokół pomnika powinno powstać muzeum przestrzegające przez totalitaryzmami.
Autor: K. Grabowska/J. Kiewisz-Wojciechowska (PAP)
Redakcja: K. Ośko/B. Świerkowska-Chromy
