Prof. Traba: „szubienice” powinny posłużyć do opowiadania o historii regionu
Fot. P. Getka
– „Szubienice” nie powinny być niszczone, lecz powinny posłużyć do opowiadania o skomplikowanej historii regionu – przekonuje olsztyński historyk profesor Robert Traba.
Lokalni działacze Nowej Lewicy zorganizowali dziś otwarte spotkanie z naukowcem, który w ostatnim czasie publikował listy otwarte w obronie budzącego kontrowersje pomnika dłuta Xawerego Dunikowskiego. Te listy były adresowane do IPN-u oraz prezydenta Olsztyna Roberta Szewczyka.
Profesor Robert Traba uważa, że przy pomniku powstać muzeum opowiadające o losach dzisiejszego województwa warmińsko-mazurskiego.
Umiejętność dialogu z niechcianym dziedzictwem to jest cywilizacyjny próg i miernik, przez który będą nas kiedyś oceniać. Po drugie – skoro stoi i skoro twórcą jest wybitny rzeźbiarz, to tworzymy przestrzeń opowieści o Olsztynie i o regionie, bo świadomość historyczna miejsca, w którym mieszkamy, wciąż jest niedostateczna
– przekonuje profesor.
Działacze Nowej Lewicy również przekonują, że niszczenie pomnika jest złym pomysłem, a jeśli chcieć go realizować, to wyłącznie za zgodą mieszkańców.
Nie może być tak, że nowy prezydent, pan Szewczyk, raptem sobie zmienia zdanie. Mieszkańcy nie mieli możliwości wypowiedzenia się, a szkoda, bo powinni mieć taką możliwość. Ten pomnik już tyle lat stoi, jest częścią miasta i to mieszkańcy powinni zabrać głos w tym temacie
– uważa Małgorzata Matuszewska-Boruc z Nowej Lewicy. Poprzednie władze Olsztyna w 2022 roku zleciły sondaż na temat „szubienic”. Wtedy ponad połowa mieszkańców była za tym, by pozostawić je w obecnym miejscu.
Dyskusja na temat przyszłości „szubienic” toczy się od lat. Przeciwnicy pomnika przypominają, że powstał on w latach 50. XX wieku jako Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej i stanowił symbol sowieckiej dominacji nad Polską. Przypominają również o zbrodniach popełnionych przez sowieckich żołnierzy wkraczających na tereny dzisiejszego województwa warmińsko-mazurskiego. Te argumenty były jeszcze mocniej podnoszone po agresji Rosji na Ukrainę w roku 2022.
W tym samym roku ówczesny minister kultury unieważnił wpis pomnika do rejestru zabytków. Jednoznacznie za wyprowadzeniem monumentu z centrum miasta wypowiada się IPN. Również obecny prezydent Olsztyna Robert Szewczyk zapowiedział, że „szubienice” w tej formie nie pozostaną w mieście.
Posłuchaj wypowiedzi
Autor: A. Piedziewicz
Redakcja: A. Niebojewska
