Olsztyn nie zmienia zdania w sprawie „szubienic”

Fot. P. Getka

Publikowane w ostatnim czasie listy otwarte nie wpływają na podejście olsztyńskiego ratusza do tzw. szubienic. Kilka miesięcy temu miasto zapowiedziało, że chce zlikwidować budzący kontrowersje pomnik dłuta Xawerego Dunikowskiego, znajdujący się w centrum Olsztyna.

Od tamtej pory pojawiły się listy otwarte w obronie monumentu – o jego zachowanie apelował historyk profesor Robert Traba, natomiast lokalni działacze Nowej Lewicy przekonywali niedawno, że możliwość zabrania głosu powinni mieć mieszkańcy miasta. To wszystko nie wpłynęło jednak na stanowisko ratusza.

W kwietniu 2025 roku prezydent Olsztyna powołał zespół roboczy, który rozpoczął prace nad przyszłością pomnika autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Zespół zebrał propozycje, a teraz trwają analizy tych koncepcji. Do końca września przygotujemy warunki konkursu architektonicznego na zagospodarowanie przestrzeni, w której znajduje się monument

– informował Patryk Pulikowski z Urzędu Miasta Olsztyna. Sam konkurs architektoniczny ma zostać ogłoszony na początku przyszłego roku.

W najbliższych dniach do władz Olsztyna ma zostać wysłane oficjalnie pismo olsztyneckiego samorządu w sprawie przejęcia budzącego emocje pomnika. – Mamy dla niego lepsze miejsce – mówił burmistrz Olsztynka Robert Waraksa.

Dobrą lokalizacją byłby cmentarz ofiar faszyzmu w Sudwie. W naszej ocenie jest to miejsce godne i właściwe do symbolicznego upamiętnienia ofiar wojny oraz do nadania temu pomnikowi nowego, historycznego, uzasadnionego kontekstu. Ta nasza propozycja pozwoli zakończyć wieloletni spór wokół monumentu, zachować dzieło Xawerego Dunikowskiego jako przykład sztuki historycznej, a jednocześnie uhonorować prawdziwe ofiary wojny w miejscu pamięci, które odpowiada powadze ich losu

– podkreślił.

Taką propozycję Olsztynek składał już poprzednim władzom Olsztyna, ale wtedy nie było zainteresowania. Teraz pismo zostanie wysłane ponownie.

Przypomnijmy, że pomnik, powszechnie określany mianem szubienic, został odsłonięty w latach 50. ubiegłego wieku jako Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej. W latach 90. zmieniono jego nazwę i wpisano go do rejestru zabytków. Ten wpis został unieważniony w roku 2022, co otworzyło drogę do usunięcia monumentu.

Posłuchaj relacji Andrzeja Piedziewicza

Autor: A. Piedziewicz
Redakcja: M. Rutynowski