„Opowieść wigilijna”, „Dziewczynka z zapałkami”, a nawet „Chłopi”. Boże Narodzenie w literaturze

Boże Narodzenie często pojawia się w literaturze – zarówno polskiej, jak i powszechnej. Ze wszystkich świąt kościelnych to właśnie narodzenie Chrystusa cieszy się największą popularnością wśród powieściopisarzy i poetów.

Duży wpływ na to ma magia tych świąt, które tworzą niepowtarzalny klimat. Pod koniec grudnia w większości zakątków świata unosi się aura przyjaźni, radości i ciepła.

Czar świąt Bożego Narodzenia inspiruje artystów do tworzenia. Jednym z najbardziej znanych dzieł związanym z Bożym Narodzeniem jest „Opowieść wigilijna” Karola Dickensa. Opowiada o przemianie Ebenezera Scrooge’a – skąpego właściciela kantoru w człowieka wrażliwego na krzywdę innych. Dzięki trzem duchom wigilijnym nawet taki chciwiec jak Scrooge potrafi się zmienić.

Wieczór wigilijny jest też czasem przemiany u bohaterki powieści „Noelka” Małgorzaty Musierowicz. Akcja rozgrywa się w wigilię Bożego Narodzenia, a jej główna bohaterka Elka, rozpieszczona przez rodzinę. Ten jeden dzień poczyni wielkie zmiany w egoistycznej osobowości Elki. Czy to za sprawą Terpentuli, Tomcia (wigilijnego Gwiazdora) albo innych życzliwych w wigilijny wieczór ludzi. 17-latka przechodzi przemianę, i jest to zmiana na lepsze.

Tematykę świąt podjął także w swojej baśni „Dziewczynka z zapałkami” Hans Christian Andersen. Pokazuje ona świat biednej i opuszczonej dziewczynki, która zamarzła w święta Bożego Narodzenia.

Polską kulturę i tradycję świętowania adwentu i wigilii na polskiej wsi opisuje w „Chłopach” Władysław Reymont. Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia zabierały mieszkańcom Lipiec sporo czasu. W każdym domu robiono porządki, do miasta jechano po zakupy, a gdy wszystko było gotowe „w każdej chałupie, zarówno u bogacza, u komornika, jak i tej biedoty ostatniej, przystrajano się i czekano z namaszczeniem”. Uwieńczeniem Wigilii była pasterka, na którą „kto żyw do kościoła ciągnął”.

Piękno świąt Bożego Narodzenia przedstawiali także poeci, wyrażając  swoje emocje i uczucia w utworach lirycznych. Takimi przykładami są wiersze: F. Karpińskiego” Pieśń o narodzeniu Pańskim”, J. Kasprowicza – „Przy wigilijnym stole”,  L. Staffa – „Wigilia w lesie” K.K. Baczyńskiego – „Z szopką”, T. Różewicza – „Bajka”, T. Kubiaka – „Wieczór wigilijny”.

Redakcja A. Dybcio