Kościół rozpoczyna Triduum Paschalne – najważniejsze święta w roku
Fot. Parafia Reszel
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego inaugurują najważniejsze chrześcijańskie święta. Wieczorną Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna się Triduum Paschalne. W czasie tych dni Kościół świętuje „misterium Chrystusa umęczonego, pogrzebanego i zmartwychwstałego”.
Wielkanoc jest najważniejszym chrześcijańskim świętem. Upamiętnia mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. To kluczowa prawda wiary chrześcijańskiej. Kościół w tym czasie odprawia wyjątkowo uroczyste nabożeństwa, a to, co obecnie widzimy, to efekt wielowiekowej tradycji liturgicznej i duchowej.
Triduum Paschalne to trzy święte dni, ale ich datowanie nie jest takie łatwe. Choć zgodnie z kalendarzem jest to Wielki Czwartek, to w liturgii datowanie następuje na podstawie rachuby żydowskiej, gdzie dzień zaczynał się od zachodu słońca.
Pierwszą celebracją Triduum jest Msza Wieczerzy Pańskiej, która upamiętnia Ostatnią Wieczerzę, którą Jezus Chrystus przed męką spożył z apostołami. Podczas tej wieczerzy ustanowił dwa sakramenty – Eucharystii i kapłaństwa, ale także dał swoim uczniom przykazanie miłości. Na znak tego ostatniego biskupi w katedrach, a księża w kościołach parafialnych, umywają nogi 12 osobom. Jest to obrzęd zwany „mandatum”, czyli przykazanie. Na zakończenie tej mszy przenosi się Najświętszy Sakrament do tzw. ciemnicy, czyli ołtarza adoracji na pamiątkę uwięzienia i opuszczenia Chrystusa przez uczniów, zaś ołtarz obnaża się z obrusów, świec, krzyża i wszelkich ozdób.
Wielki Piątek to dzień śmierci Jezusa. W tym dniu wiernych obowiązuje post ścisły. Rano w katedrach i kościołach wierni modlą się podczas tzw. ciemnej jutrzni, czyli modlitwy psalmami i słowami Pisma świętego. Przez cały dzień trwa czuwanie oraz odprawiana jest droga krzyżowa. Centralne nabożeństwo tego dnia to Liturgia ku czci Męki Pańskiej, która według zaleceń, powinna być sprawowana około godziny 15 – godziny śmierci na krzyżu Chrystusa. Składa się ona z liturgii słowa wraz z opisem męki Pańskiej według św. Jana, uroczystej modlitwy powszechnej, adoracji krzyża, Komunii świętej i przeniesienia Najświętszego Sakramentu do tzw. grobu Pańskiego.
Podobnie jak w Wielki Piątek, tak i w Wielką Sobotę Kościół nie sprawuje mszy świętej. Wielka Sobota to dzień ciszy, bo Chrystus jest w grobie. Rano odbywa się ciemna jutrznia. W polskiej tradycji jest to też dzień, kiedy wierni gromadzą się w kościołach, a kapłani błogosławią pokarmy na wielkanocny stół. Poza tym modlą się adorując Chrystusa Eucharystycznego w grobie Pańskim.
Po zmierzchu dnia rozpoczyna się najważniejsza liturgia całego Triduum Paschalnego – Wigilia Paschalna. Jest to celebracja Niedzieli Zmartwychwstania. To także liturgia bardzo bogata w symbole i treści. Jej początek odbywa się przed kościołem, gdzie następuje błogosławieństwo ognia i uroczysta procesja z paschałem – święcą symbolizującą Chrystusa Zmartwychwstałego. Po niej kapłan lub diakon wykonuje uroczysty śpiew o zmartwychwstaniu – exsultet. Kolejną częścią jest bogata liturgia słowa, która składa się z ośmiu czytań – siedmiu ze Starego Testamentu i jednego z Nowego Testamentu. Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu następuje śpiew „Chwała na wysokości Bogu”, podczas którego uderza się we wszystkie dzwony. Zwieńczeniem liturgii słowa jest Ewangelia o zmartwychwstaniu. Następnie odbywa się liturgia chrzcielna – poświęcenie wody służącej do chrztu i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Dalej sprawuje się liturgię eucharystyczną. Na koniec Wigilii Paschalnej przewidziana jest uroczysta procesja rezurekcyjna, która ma obwieścić światu fakt zmartwychwstania. W polskiej tradycji ten obrzęd często przekłada się na niedzielny poranek.
Triduum Paschalne kończą uroczyste II nieszpory Niedzieli Zmartwychwstania.
Redakcja: M. Rutynowski
