Dr Paweł Warot: Wyniki plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu nie oddają rzeczywistego poparcia po stronie polskiej

Fot. Przemysław Getka

Historia jest ciekawa, kiedy patrzymy na nią z bliska – tak o 100. rocznicy plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu mówił w Porannych Pytaniach Radia Olsztyn dr Paweł Warot, naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie.

Dr Warot podkreślił, że Polska była w bardzo trudnym momencie historycznym dlatego przegrał plebiscyt.

Polska toczyła wtedy zaciętą i wyniszczającą wojnę z nawałą bolszewicką. Groziło nam unicestwienie państwowości, co również wykorzystywali Niemcy w swojej propagandzie. Większość wysiłków naszego odradzającego się państwa była skupiona na wojnie z Rosją. (…) Często bywało, że nad urną do głosowania stał niemiecki żandarm, który sprawdzał, w jaki sposób oddawany jest głos. Wyniki plebiscytu nie oddają rzeczywistego poparcia po stronie polskiej.

Dr Paweł Warot zaznaczał, że strona polska starała się o to, aby plebiscyt przenieść o rok, tak aby losy Warmii, Mazur i Powiśla rozstrzygać dopiero wtedy kiedy zostanie zakończona wojna na wschodzie. Naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie m. in.w tym upatruje przyczyny przegranej Polski w plebiscycie.

Naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie podkreślał również, że w związku z setną rocznicą plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu IPN przygotował szereg przedsięwzięć. Dr Warot zwrócił uwagę na wystawę zorganizowaną przez IPN w Warmińsko-Mazurskim Urzędzie Wojewódzkim.

O godz. 9:45 w gmachu Urzędu Wojewódzkiego zostanie otwarta wystawa „Plebiscyt 1920. Walka o polskość Warmii i Mazur. O godz. 10 odbędzie się sesja naukowa, która zaprezentuje, czym był plebiscyt.

Dr Paweł Warot dodał, że o 11.00 odbędzie się w olsztyńskim kościele Pod Wezwaniem Serca Jezusowego msza święta, a po mszy ulicami stolicy regionu przejdzie pochód na plac Konsulatu Polskiego i do Domu Polskiego. Ostatnim punktem obchodów będzie złożenie kwiatów pod pamiątkową tablicą przy Domu Polskim. Plebiscyt przeprowadzony 11 lipca 1920 na Warmii, Mazurach i Powiślu, był jednym z dwóch plebiscytów dotyczących Polski, wyznaczonych w 1919 roku w wersalskim traktacie pokojowym, kończącym I wojnę światową. Plebiscyt był dla Polski porażką, a większość terenów objętych głosowaniem pozostała w granicach Prus Wschodnich i Prus Zachodnich.

Posłuchaj rozmowy Krzysztofa Kaszubskiego z Pawłem Warotem

Autor: K. Kaszubski
Redakcja: A. Dybcio