Strona główna Radio Olsztyn
Posłuchaj
Pogoda
Olsztyn
DZIŚ: 15 °C pogoda dziś
JUTRO: 14 °C pogoda jutro
Logowanie
 

Koło olsztyńskich „szubienic” stanęła tablica informacyjna

Fot. M. Rutynowski

Przy Pomniku Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej ustawiono tablicę informującą o historii monumentu, który od wybuchu wojny w Ukrainie kolejny raz wzbudza w Olsztynie kontrowersje.

Wojewódzki konserwator zabytków wszczął procedurę, która może się zakończyć odebraniem miastu zarządu nad zabytkiem.

Tablica informacyjna

Tablica informująca o pomniku stanęła od ul. Piłsudskiego i parkingu. Jest mała, szara, wtapia się kolorystycznie w tło cokołu. W ostatnim akapicie zapisano, że „pomnik był elementem komunistycznej propagandy, realizowanej w niesuwerennej, opartej na przemocy Polsce Ludowej”.

Jego budowla była częścią tworzenia mitu o wyzwolicielskiej roli Armii Czerwonej, która walcząc z Niemcami przyniosła wprawdzie Polsce wyzwolenie spod okupacji niemieckiej, ale też wspierała sowieckie organy bezpieczeństwa w eksterminacji żołnierzy Armii Krajowej i innych formacji niepodległościowych dopuszczając się również zbrodni na ludności cywilnej

– czytamy w końcowych zdaniach tablicy.

Wcześniej opisano, że pomnik stworzył wybitny rzeźbiarz Xawery Dunikowski, i że do jego budowy użyto granitu z pochodzącego z rozbiórki pomnika Tannenberg-Denkmal, który na obrzeżach Olsztynka uświetniał przed wojną pamięć o zwycięskiej bitwie z 1914 roku i jednocześnie był mauzoleum Paula Hindenburga. Wyjaśniono także, że jego kształt to otwarty łuk triumfalny, i że „pomnik nosi jeszcze znamiona modernizmu”.

Autor notki nie jest podpisany. Logotyp Olsztyna widnieje na cokole tablicy.

O konieczności opatrzenia monumentu Dunikowskiego odpowiednim komentarzem, informacją o jego historii, organizacje pozarządowe postulowały od lat, od lat też miasto Olsztyn deklarowało, że to uczyni. Teraz nie poinformowano o ustawieniu tablicy.

Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej, zwany potocznie ze względu na swój kształt „szubienicami”, od wielu lat wzbudza w Olsztynie kontrowersje z tego powodu, że w zamyśle był poświęcony Armii Czerwonej. Na pomniku figuruje postać sowieckiego żołnierza, sierp i młot, pięcioramienna sowiecka gwiazda, czołgi.

Monument od lat wzbudza kontrowersje. Środowiska prawicowe od lat postulowały rozbiórkę „szubienic”, inni chcieli opatrzenia tego miejsca odpowiednimi informacjami. Miasto do teraz spełniało żadnego z tych postulatów.

Spór wokół pomnika

Spór wokół pomnika Dunikowskiego nasilił się po wybuchu wojny na Ukrainie: monument regularnie był pokrywany wulgarnymi napisami wykonanymi farbą w sprayu, wieszano na nim plakaty i banery np. ukraińską flagę z napisem „solidarni z Ukrainą”, polską flagę z napisem „Katyń”.

Gdy w ostatnich dniach zawieszono między pylonami ogromną rosyjską flagę z napisem cyrylicą „russkj mir” i symbolami sierpa, młota, listery „Z” i swastyki miasto zdjęło wszystkie banery.

Dodatkowo z cokołu pomnika odpadły w ostatnim czasie dwie duże granitowe płyty, miasto poprosiło policję i prokuraturę o sprawdzenie, czy ktoś celowo nie niszczy pomnika, który jest objęty ochroną konserwatorską. Pomnik ogrodzono metalowym płotem, ale mimo to zawieszający banery korzystali z wysięgnika

Dyskusje i emocje

Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz na konferencji prasowej zaraz po napaści Rosji na Ukrainę zapowiedział, że pomnik zniknie z centrum miasta. Po kilku tygodniach wycofał się z tych obietnic, nie skorzystał też z propozycji ministerstwa kultury, które zaproponowało, że na swój koszt przeniesie pomnik. Miasto swoją decyzję argumentowało wynikami badania opinii publicznej, które zleciło w tej sprawie.

Konserwator chce zająć pomnik

W związku z tym, że pomnik jest zabytkiem przed tygodniem wojewódzki konserwator zabytków wszczął postępowanie administracyjne dotyczące czasowego zajęcia pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej. Konserwator przyznał, że celem przejęcia pomnika jest zamiar jego relokacji do muzeum.

Po przeanalizowaniu całości sprawy, także w kontekście zdarzeń, nasilających się po wybuchu wojny, Warmińsko-Mazurski Konserwator Zabytków uznał, że to rozwiązanie w okolicznościach sprawy jest uzasadnione i jest obecnie jedynym sposobem zabezpieczenia zabytku

– napisał wojewódzki konserwator zabytków Dariusz Barton.

Postępowanie administracyjne w tej sprawie może potrwać około dwóch miesięcy.

Fot. M. Rutynowski

Fot. M. Rutynowski

Fot. M. Rutynowski

Konserwator chce zająć olsztyńskie „szubienice”. Czy pomnik trafi do muzeum?

„Szubienice” po kontroli nadzoru budowlanego

Autor: J. Kiewisz-Wojciechowska
Redakcja: B. Świerkowska-Chromy

Więcej w rzeźbiarz, Olsztyn, pomnik, szubienice, Xawery Dunikowski, monument
Będzie nowy prezes sądu w Olsztynie. Danuta Hryniewicz kończy kadencję

W najbliższą niedzielę 19 czerwca kończy się kadencja prezes Sądu Okręgowego w Olsztynie Danuty Hryniewicz. Nowego prezesa powoła minister sprawiedliwości. Pożegnanie z sędziami Kilka dni temu...

Zamknij
RadioOlsztynTV