Opublikowany 1 listopada 2015
Region, Regiony

Są pieniądze na uporządkowanie cmentarzy wojennych

Ponad 400 tysięcy złotych przeznaczył w tym roku wojewoda warmińsko-mazurski na uporządkowanie cmentarzy wojennych w regionie, na których spoczywają żołnierze wielu narodowości polegli w obu wojnach światowych i zmarli w niemieckich obozach jenieckich.

Szkotowo – cmentarz z I wojny światowej. Fot. Ł. Węglewski

Cmentarzu wojenny przy ulicy Szarych Szeregów w Olsztynie. Fot. D. Wojciechowski

Jak poinformowała Ewelina Rakiej-Chomicka z Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie na uporządkowanie, bieżące utrzymanie i niezbędne prace konserwacyjne na cmentarzach, kwaterach i mogiłach wojennych w całym regionie przeznaczono w tym roku 415 tysięcy złotych.

Dorotowo – cmentarz wojenny. Fot. Ł. Węglewski

Przejęcie takich zadań od administracji rządowej zdeklarowały 62 spośród 77 gmin, na terenie których znajdują się wojenne groby. Kolejnych 12 gminnych samorządów zobowiązało się wykonać takie prace za własne fundusze lub dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnej.

Urząd Gminy w Kalinowie. Fot. Ł. Węglewski

Najwyższą dotację w wysokości 30 tysięcy złotych otrzymała gmina Kalinowo w powiecie ełckim, która opiekuje się 38 miejscami wojennych pochówków z I wojny światowej. Na wspólnych cmentarzach leżą tam obok siebie polegli żołnierze wielu narodowości. Są to ofiary walk armii niemieckiej i rosyjskiej, toczonych na tym terenie głównie na jesieni 1914 roku. Takie groby znajdują się często w trudno dostępnych miejscach; w lasach i pośród pól.

Cmentarz wielonarodowościowy z I wojny światowej z Markajmach. Fot. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

W tym roku na Warmii i Mazurach zostało też wyremontowanych 12 cmentarzy wojennych. 150 tysięcy złotych na ten cel pochodzi od Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, ponad 34 tysiące złotych od wojewody.

Cmentarz żydowski w Zalewie. Fot. R. Lesiński

Z tej puli przeprowadzono renowację nagrobków cmentarza jenieckiego z I wojny św. w Markajmach koło Lidzbarka Warmińskiego. Pogrzebano tam 2,8 tysiąca zmarłych jeńców rosyjskich, rumuńskich, francuskich, angielskich, włoskich i serbskich oraz belgijskich robotników przymusowych z niemieckiego obozu Stammlager Heilsberg.

Nagrobki 39 żołnierzy brytyjskich z I wojny światowej w Markajmach pod Lidzbarkiem Warmińskim. Byli to jeńcy, którzy zmarli w niemieckim obozie Heilsberg. Fot. D. Grzymska

Sfinansowano odnowienie zbiorowej mogiły ofiar terroru hitlerowskiego na cmentarzu parafialnym w Skarlinie. Spoczywa tam siedmiu Polaków, rozstrzelanych w listopadzie 1944 r. w odwecie za śmierć Niemca. W sąsiedniej kwaterze pochowane są szczątki 25 żydowskich więźniarek obozu pracy w Gwiździnach, zabitych podczas marszu ewakuacyjnego w 1945 roku.

Szkotowo – cmentarz z I wojny światowej. Fot. Ł. Węglewski

Odtworzono też cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się w miejscowości Romoty. Archeolodzy odnaleźli tam dziewięć zbiorowych i pojedynczych jam grobowych, w których spoczywa 31 żołnierzy armii niemieckiej i dwóch żołnierzy rosyjskich. Dawny wygląd tego miejsca przywrócono na podstawie archiwalnych zdjęć.

Cmentarz nad jeziorem Święcajny z I wojny światowej. Fot. archiwum

W październiku przeprowadzono ekshumację szczątków dwóch jeńców francuskich ze zbiorowej mogiły w lasach Leśnictwa Tarda i pochowano je na cmentarzu jenieckim w Sudwie koło Olsztynka.

Ekshumacja szczątków dwóch jeńców francuskich . Fot. D. Grzymska

Prowadzono również remonty na cmentarzach z I wojny światowej w Biskupcu, Czyprkach, Gralewie, Węgorzewie, Michałkach i miejscowości Ełk-Szyba, a także pochodzących z czasów II wojny cmentarzach ofiar niemieckich obozów – dla jeńców i ludności cywilnej w Boguszach oraz Stalagu I B Hohenstein w Sudwie.

Radzieje – pamiątkowe mogiła żołnierza, który zginął podczas I wojny światowej. Fot. A. Kulik

W większości tych miejsc prace będą kontynuowane. W tym roku rozpoczęto też ustawianie krzyży na zbiorowych mogiłach ofiar terroru hitlerowskiego na cmentarzu przy ul. Baczewskiego w Olsztynie.