W Olsztynie upamiętniono bohaterów antykomunistycznego podziemia

Fot. P. Getka

Tablicę poświęconą bohaterom podziemia antykomunistycznego odsłonięto przed wejściem do aresztu śledczego w centrum miasta. To wspólna inicjatywa, która powstała w wyniku współpracy historyków IPN i funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Do połowy lat 50. XX wieku więziennictwo było ściśle związane z Urzędem Bezpieczeństwa i było jednym z ważniejszych elementów zwalczania opozycji antykomunistycznej w Polsce.

Na umieszczonej na ścianie aresztu tablicy znajduje się inskrypcja: „W hołdzie bohaterom polskiego podziemia antykomunistycznego przetrzymywanym i represjonowanym w tym gmachu przez komunistyczny aparat terroru.”

Ceremonia odsłonięcia tablicy jest hołdem i wyrazami uznania dla działaczy podziemia antykomunistycznego, którzy niestety byli torturowani w tym gmachu

– powiedział Radiu Olsztyn płk Wojciech Szczudło, dyrektor okręgowy Służby Więziennej w Olsztynie.

To są prawdziwi bohaterowie, a nie sowieccy żołdacy, którym poświęcony jest tkwiący w Olsztynie sowiecki element propagandowy. Nie są bohaterami ci, którzy w 1939 roku, w imię sowieckich imperialnych planów, napadali na Rzeczpospolitą. Ta tablica jest po to, by przypominać, że za służbę Ojczyźnie, prawdziwi bohaterowie płacili wówczas najwyższą cenę

– dodał prof. Karol Sacewicz, naczelnik olsztyńskiej delegatury IPN.

Fot. P. Getka

Więzienie karno-śledcze w Olsztynie, to miejsce przez które w latach 1945-1955 przeszło co najmniej 2 tys. osób.

Wśród tych osób należy wymienić członków podziemia antykomunistycznego, organizacji o charakterze antykomunistycznym, na pewno warto byłoby wspomnieć o Jerzy Lejkowskim ps. Szpagat, żołnierzu Wileńskich Brygad, sądzonym w procesie „Łupaszki”. Można też wspomnieć o cichociemnej Elżbiecie Zawackiej, ps. Zo, która również przeszła przez więzienie w Olsztynie

– powiedział dr Krzysztof Kierski, historyk IPN.

Wspominany przez historyka ppor. Jerzy Lejkowski ps. Szpagat, został zatrzymany przez UB w 1946 r. Był torturowany w trakcie bestialskiego śledztwa. W 1947 r. był on sądzony w procesie 16 członków i współpracowników oddziału mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Został skazany na karę śmierci, którą na mocy ustawy o amnestii złagodzono do 15 lat więzienia.

W Olsztynie więziono również młodzież należącą do Harcerskiej Organizacji Podziemnej „Iskra” utworzonej w 1949 r. Organizacja miała charakter antykomunistyczny, była rozpracowywana przez UB. Pierwsze aresztowania harcerzy nastąpiły w 1950 r., łącznie zatrzymano 95 osób. Osądzono 29 rzeczywistych i domniemanych członków HO. Zarzucono im przynależność do „nielegalnej i kontrrewolucyjnej organizacji”, która miała na celu „przemocą zmienić ustrój Państwa Polskiego”. Twórcę organizacji Wiesława Kazberuka ps. Wacław, Grot skazano na 12 lat więzienia.

Na uroczystości odsłonięcia pomnika byli przedstawiciele wszystkich władz rządowych i samorządowych, a także czołowi przedstawiciele służb mundurowych z regionu.

Mam nadzieję, że ta tablica będzie przyczynkiem do upamiętnienia kolejnych miejsc. Przychodzi mi na myśl dawny gmach Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, czyli obecny Sąd Rejonowy. W naszym mieście były mieszkania kontaktowe V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, m.in. przy ulicy Moniuszki. To buduje naszą tożsamość

– mówił szef klubu radnych PiS Radosław Nojman.

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Fot. P. Getka

Autor: M. Lewiński/ (PAP)
Redakcja: A. Niebojewska