Opublikowany 13 grudnia 2021
Olsztyn, Polecane, Aktualności, Aplikacja mobilna, Iława, Regiony

„To była próba złamania kręgosłupa polskiemu narodowi”. Internowani w stanie wojennym spotkali się w Iławie

Fot. A. Piedziewicz

Dziś 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Z tej okazji przed bramą zakładu karnego w Iławie spotkali się działacze, którzy byli tam internowani.

Przed bramą zakładu karnego w Iławie spotkało się około 20 osób. Przyjechali z własnej woli, by uczcić tragiczną rocznicę. 40 lat temu trafili tu pod przymusem. Jednym z internowanych w Iławie był Antoni Macierewicz. Podczas spotkania podkreślał, że stan wojenny miał zniszczyć antykomunistyczną opozycję.

Solidarność odbudowała niepodległość narodu polskiego. Trzeba było ją zniszczyć, by utrzymać władzę sowiecką. Ta zbrodnia była próbą złamania kręgosłupa narodowi polskiemu. Bardzo wiele jest do zrobienia, przede wszystkim wyciągnięcie konsekwencji wobec zbrodniarzy. To jest nasz testament, który będziemy realizowali.

A. Macierewicz

00:00 / 00:00

Do Iławy w stanie wojennym trafiali działacze z całej Polski. Wśród nich wspomniany Antoni Macierewicz, Bronisław Geremek czy Tadeusz Syryjczyk. W 1981 roku przywieziono tu także Zenona Kwokę, działacza z Gdańska.

Nikogo tu nie zamordowali, chociaż pałowanie było i to niejeden raz. Ale staraliśmy się nie być grzecznymi aresztowanymi – wydawaliśmy gazetkę, śpiewaliśmy, paliliśmy znicze, wybijaliśmy blendy. Było też tak, że zapraszano na spotkania z SB-kami. Niektórzy chodzili, ja nie chodziłem. Namawiali to wyjazdu z Polski, czyli paszport w jedną stronę

– wspomina Zenon Kwoka.

Z. Kwoka

00:00 / 00:00

Dla bardzo wielu Iława była pierwszym przystankiem, po którym były kolejne miejsca odosobnienia. Takie przewożenie z zakładu do zakładu w różnych częściach kraju też było formą represji.

Tutaj byłem pół roku mniej więcej, w czerwcu zaczęto nas wywozić. Większość trafiła do Kwidzyna, natomiast 17 osób – w tym ja – zostaliśmy przewiezieni do Kielc, stamtąd trafiłem do Łupkowa w Bieszczadach, stamtąd do Rzeszowa, wreszcie do zakładu karnego w Uhercach

– opowiadał Stefan Śnieżko, jeden z niewielu prokuratorów, którzy wówczas należeli do Solidarności.

S. Śnieżko

00:00 / 00:00

Organizatorem spotkań przed iławskim zakładem karnym jest Władysław Kałudziński ze stowarzyszenia Pro Patria. Jak przekonuje – choć te mury nie budzą miłych wspomnień, to 13 grudnia należy tu przyjeżdżać.

Cierpienia cierpieniami, ale o tych czasach należy pamiętać. Czasy ciężkie dla internowanych, ale szczególnie dla ich rodzin. Internowani byli zamknięci, a żony, matki czy teściowe jeździły i odwiedzały te zakłady. Stały nieraz na słońcu godzinami.

W. Kałudziński

00:00 / 00:00

Jednym z najmłodszych internowanych w czasie stanu wojennego w Iławie był Jerzy Szmit, obecnie szef struktur Prawa i Sprawiedliwości w okręgu olsztyńskim. Podczas spotkania w Iławie podkreślał, że stan wojenny był tragedią, ale najważniejsze, że ostatecznie to Solidarność zwyciężyła.

Osiągnęliśmy to, co jest najważniejsze, czyli jest niepodległa Polska, jest możliwość podejmowania decyzji przez tych, którzy zostali rzeczywiście wybrani przez naród. Może trzeba było na to poczekać, liczyliśmy, że to przyjdzie szybciej, ale wreszcie przyszło.

J. Szmit

00:00 / 00:00

Obóz dla internowanych działał w zakładzie karnym w Iławie od grudnia 1981 do czerwca 1982 roku. Przewinęło się przez niego około 400 więźniów politycznych.