Świat żegna królową Elżbietę II. Podano prawdopodobną datę pogrzebu

Królowa Elżbieta II zmarła w czwartek 8 września, po południu. Miała 96 lat, na tronie zasiadała 70 lat. Panowanie rozpoczęła w 1952 roku, jako szósta kobieta w historii Brytanii.

Była najdłużej panującym władcą w historii Zjednoczonego Królestwa. W 2015 roku pobiła rekord królowej Wiktorii, swojej praprababki.

Po podaniu informacji o śmierci królowej Elżbiety II flaga na Pałacu Buckingham została opuszczona. Tron automatycznie przejął jej najstarszy syn, książę Karol, który ma 73 lata.

The Queen died peacefully at Balmoral this afternoon.

The King and The Queen Consort will remain at Balmoral this evening and will return to London tomorrow. pic.twitter.com/VfxpXro22W

— The Royal Family (@RoyalFamily) September 8, 2022

Śmierć mojej ukochanej matki, jej wysokości królowej, to moment największego smutku dla mnie i dla wszystkich członków mojej rodziny

– tak nowy brytyjski król Karol III komentuje odejście swej matki, Elżbiety II.

Stan zdrowia królowej pogorszył się w środę wieczorem (7 września). Pałac Buckingham poinformował, że ze względu na zalecenie lekarzy, by królowa odpoczęła, odwołała zaplanowane wirtualne spotkanie z członkami Tajnej Rady. Wczesnym popołudniem przekazano, że królowa znajduje się pod opieką lekarzy w związku z tym, że są oni zaniepokojeni jej stanem zdrowia.

The Queen is one of the most photographed people in the world.

Her Majesty’s portrait has been taken by many renowned photographers and this #WorldPhotographyDay we are looking back at some of the most iconic images.

📸 @RCT pic.twitter.com/QzzBDzta24

— The Royal Family (@RoyalFamily) August 19, 2022

Za panowania Elżbiety II rządowi w Londynie przewodziło piętnaścioro premierów. Na tronie piotrowym zasiadało w tym czasie siedmiu papieży. Gdy została królową, w Związku Sowieckim nadal rządził Józef Stalin, a premierem Królestwa był Winston Churchill.

🤝 Later today, The Queen will receive Liz Truss at Balmoral Castle to formalise her new position as Prime Minister.

Ms. Truss is the 15th Prime Minister to serve during Her Majesty’s reign. The first was Winston Churchill in 1952.

— The Royal Family (@RoyalFamily) September 6, 2022

Trwało powojenne racjonowanie żywności. Telewizory nadal były rzadkością, a mieszkańcy Królestwa masowo zaczęli kupować odbiorniki w związku z koronacją Elżbiety II w 1953 roku.

Elżbieta II była świadkiem burzliwych czasów

Gdy zasiadała na tronie, wciąż jeszcze istniało Imperium Brytyjskie. Brytyjczycy ledwie zaczęli oswajać się z myślą, że globalna pozycja ich kraju się zmienia, a Brytania traci na znaczeniu. Szybko pokazał to kryzys sueski z 1956 roku. Imperium zmieniało się w zdecydowanie luźniejszy związek: Wspólnotę Narodów.

Królowa pokazała, że monarchia potrafi wytrzymać każdą burzę, każdy kryzys – czy to polityczny, czy to na dworze. Na przestrzeni lat to miało dobry wpływ na narodową psychikę

– mówiła Polskiemu Radiu doktor Ellie Woodacre, historyczka z Winchester University.

To za czasów Elżbiety II Królestwo przystąpiło do wspólnoty europejskiej, a potem zdecydowało się na brexit. W latach pięćdziesiątych w kraju obowiązywał powojenny konsensus gospodarczy. Zarówno prawica, jak i lewica popierały ingerencję państwa w gospodarkę.

Szeroko rozbudowane państwo opiekuńcze z początku ery Elżbiety II ustąpiło potem gwałtownym, wolnorynkowym reformom Margaret Thatcher. Brytania lat pięćdziesiątych była krajem kopalni, stoczni i fabryk – w dużej mierze produktem Rewolucji Przemysłowej.

W latach osiemdziesiątych Brytania była już nie do poznania: o nowocześniejszej, bardziej dynamicznej gospodarce, w której dominować zaczął sektor finansowy. Ale także o większych nierównościach społecznych.

Przemiany społeczno-kulturowe

Na początku panowania Elżbiety II, na Wyspach nadal obowiązywała pamiętająca XVIII wiek teatralna cenzura, a w dekadę później kraj przeżywał popkulturową rewolucję spod znaku „swinging sixties” i Beatlesów. Wraz ze zmierzchem tradycyjnego przemysłu jednym z najważniejszych „towarów eksportowych” stała się brytyjska kultura popularna.

Po optymizmie końca lat pięćdziesiątych i rozwojowi konsumpcjonizmu nadeszła dekada stagnacji w latach siedemdziesiątych, a potem – gwałtowne przyspieszenie i modernizacja w latach osiemdziesiątych, które jednak wiązały się z niepokojami i narastającymi nierównościami społecznymi.

W 1952 roku Królestwo było bardzo jednolite pod względem etnicznym, ale już zaczynał się marsz ku dzisiejszej wielokulturowości – efekt napływu imigrantów z terytoriów imperium i późniejszej Wspólnoty Narodów, a następnie także otwarcia granic na imigrantów unijnych, w tym Polaków.

Joe Little, wydawca magazynu the Majesty, miesięcznika poświęconego monarchii, podkreśla, że trwałość instytucji i jej nieustanna popularność to w dużej mierze zasługa osobistych przymiotów samej królowej.

– Zapewniła rodzinie stabilność, a były czasy, gdy ludziom się zdawało, że Windsorowie mogą upaść – podkreślała rozmówca Polskiego Radia. Przykładem jest spadek popularności monarchii w połowie lat dziewięćdziesiątych: po rozstaniu księcia Karola i Diany, a potem powszechnie krytykowana reakcja dworu na tragiczną śmierć księżnej.

W ostatnich latach popularność dworu i samej monarchini była jednak nieporównanie większa. Badania opinii publicznej od lat były stabilne: 3/4 pytanych Brytyjczyków uważało, że monarchini dobrze spisywała się w swojej roli. Krytycznych było około 6 procent badanych.

Brytyjska premier Liz Truss pożegnała Elżbietę II.

Wszyscy jesteśmy zdruzgotani wiadomością, która nadeszła właśnie z Balmoral

– powiedziała szefowa rządu, która jeszcze dwa dni temu spotkała się z monarchinią podczas audiencji, która rozpoczęła premierostwo szefowej Konserwatystów.

🤝 The Queen received Liz Truss at Balmoral Castle today.

Her Majesty asked her to form a new Administration. Ms. Truss accepted Her Majesty’s offer and was appointed Prime Minister and First Lord of the Treasury. pic.twitter.com/klRwVvEOyc

— The Royal Family (@RoyalFamily) September 6, 2022

Śmierć jej wysokości jest szokiem dla całego kraju i dla świata. Królowa Elżbieta II była skałą, na jakiej zbudowano nasz kraj. Za jej panowania rozwinął się i kwitł. Brytania jest dziś wielkim krajem właśnie dzięki niej

– podkreśliła premier Liz Truss.

Brytyjscy artyści żegnają królową Elżbietę II

Niech Bóg błogosławi królową Elżbietę II. Niech spoczywa w pokoju. Niech żyje król

– napisał na Twitterze ex-Beatles Paul McCartney.

God bless Queen Elizabeth II
May she rest in peace
Long live The King

Paul McCartney pic.twitter.com/fK9wXqkAsa

— Paul McCartney (@PaulMcCartney) September 8, 2022

Paul McCartney w 1997 roku został wyróżniony tytułem szlacheckim za swój dorobek w dziedzinie muzyki popularnej, a w 1965 roku wraz z kolegami z zespołu The Beatles odebrał Medal Imperium Brytyjskiego.

Przez całe moje życie Jej Wysokość Królowa Elżbieta II zawsze była z nami. W dzieciństwie pamiętam, jak oglądałam w telewizji jej ślub. Pamiętam ją jako piękną młodą damę, potem jako ukochaną „babcię” narodu. Moje najgłębsze kondolencje dla Rodziny Królewskiej

– napisał na Twitterze Mick Jagger z The Rolling Stones.

For my whole life Her Majesty, Queen Elizabeth II has always been there. In my childhood I can recall watching her wedding highlights on TV. I remember her as a beautiful young lady, to the much beloved grandmother of the nation. My deepest sympathies are with the Royal family. pic.twitter.com/3JLILZDKwK

— Mick Jagger (@MickJagger) September 8, 2022

My deepest condolences to the Royal Family and all the British people on passing of Her Majesty The Queen. For decades she has been an embodiment of everything that makes Britain truly Great. She will be missed and remembered in Poland and all over the world.

— Andrzej Duda (@AndrzejDuda) September 8, 2022

Pod pałacem Buckingham od rana tysiące ludzi opłakuje zmarłą w wieku 96 lat królową Elżbietę II. Z dala od Pałacu Buckingham i innych miejsc związanych z rodziną królewską żałoba przejawia się ciszą.

Pośród kwiatów i świec ludzie pozostawiają pod pałacem wzruszające wiadomości.

Byłaś idolką mojej babci. Jesteśmy tu dzisiaj, ponieważ dałaś tak wiele nam wszystkim. Dziękujemy za każde wspomnienie

– tak brzmi tekst jednej z odręcznie pisanych notatek.

Na przystankach autobusowych czy billboardach, gdzie zwykle wyświetlane są reklamy, teraz są portrety królowej. We wszystkich miejscach, które są czynne – a takich jest dużo – nie ma żadnej muzyki, reklam, komunikatów. Nawet na ulicach, gdzie ruch jest niewiele mniejszy niż normalnie, jest wyraźnie spokojnie.

Jak będą wyglądać najbliższe dni po śmierci Elżbiety II

Znamy już zarys planu, choć szczegóły mogą się jeszcze zmienić. W Windsorze zabrzmi dzwon. 96 uderzeń: jedno za każdy rok, jaki przeżyła królowa. Nowy król – Karol III – zwróci się wieczorem do mieszkańców królestwa z orędziem. Wcześniej spotkać się ma premier Liz Truss, która jeszcze trzy dni temu widziała się z Elżbietą II i dostała od niej misję utworzenia rządu.

W sobotę (10 września) spodziewamy się proklamacji – Karol formalnie zostanie ogłoszony królem. To symbol, bo tron nie jest pusty nawet przez sekundę. Karol stał się monarchą z chwilą odejścia swej matki. Proklamacja zabrzmi w dwóch miejscach stolicy Anglii, a w dzień później w innych zakątkach królestwa: Irlandii Północnej, Walii i Szkocji.

Pogrzeb monarchini

W przyszłym tygodniu – uroczyste procesje w Edynburgu i w Londynie. Później trumna będzie też wystawiona na widok publiczny, by Brytyjczycy mogli się pożegnać po raz ostatni. Pogrzeb odbędzie się prawdopodobnie w poniedziałek 19 września.

Oficjalna żałoba państwowa potrwa co najmniej do dnia następującego po pogrzebie. Natomiast żałoba w brytyjskiej rodzinie królewskiej w związku ze śmiercią królowej Elżbiety II będzie obowiązywała do siódmego dnia po jej pogrzebie.

Rezydencje królewskie będą zamknięte do czasu zakończenia pogrzebu królowej. Nie będzie w nich ksiąg kondolencyjnych, wpisów można dokonywać jedynie w wirtualnej księdze, która jest dostępna na stronie internetowej rodziny królewskiej.

A statement from His Majesty The King: pic.twitter.com/AnBiyZCher

— The Royal Family (@RoyalFamily) September 8, 2022

Redakcja: B. Świerkowska-Chromy