Olsztyn uczcił 79. rocznicę masowych deportacji na Wschód
Fot. Bernard Grzywacz.
79 lat temu władze sowieckie zaczęły wielką wywózkę Polaków na Wschód. O tej rocznicy Sybiracy przypominali dziś w Olsztynie.
Wielka Wywózka to efekt zajęcia przez Armię Czerwoną Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Przygotowania do niej Sowieci zaczęli już w grudniu 1939 roku. Pierwsze transporty ruszyły w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku.
Wyrwano nas o 2-3 w nocy kołatając do drzwi i dając 15 minut na spakowanie. Jechaliśmy stłoczenia w bydlęcych wagonach. Za toaletę służyła dziura wyrąbana w podłodzie, drzwi były zamknięte. Jak ktoś umarł po drodze, wyrzucano go po prostu z wagonu
– mówi Michał Cydzik ze Związku Sybiraków. Akurat jego rodzina trafiła do Kazachstanu. Na miejscu czekała na nich niewolnicza praca, głód i niewyobrażalne dziś warunki.
Na początku, przez 3 miesiące, mieszkaliśmy na warstwie obornika, pod wiatami ustawionymi dla ochrony bydła przed słońcem
– opowiada.
Wielka Wywózka trwała od lutego 1940 roku do czerwca 1941 roku. Była podzielona na 4 akcje deportacyjne. Ile osób objęła – to wciąż temat sporów. Z archiwów NKWD wynika, że na Wschód trafiło ponad 300 tysięcy Polaków. Historycy zajmujący się tą tematyką twierdzą jednak, że w rzeczywistości deportacjami objęto znacznie większą liczbę ludności. Niektórzy mówią nawet o ponad milionie Polaków zesłanych w latach 1940-1941 na Wschód.
A wszystko tylko dlatego, że byli Polakami. Władzy sowieckiej nie podobało się to, chciała wynarodowić tereny zajęte w 1939 rok
– przypomina Agnieszka Warakomska-Poczobutt, dyrektor biura wojewody warmińsko-mazurskiego.
Teraz raczej pamiętamy i obchodzimy 1. września 1939. Natomiast o 17 września i o jego następstwach pamiętamy słabiej. Dlatego trzeba przypominać o tym. Przypominać młodzieży, ale i nam wszystkim też się przyda
– przekonuje Władysław Kałudziński ze stowarzyszenia Pro Patria, które było współorganizatorem obchodów.
W poniedziałek w Olsztynie ciąg dalszy obchodów. Jednym z elementów będzie otwarcie w urzędzie wojewódzkim wystawy poświęconej Sybirakom.
Posłuchaj relacji Andrzeja Piedziewicza
Autor: A. Piedziewicz
Redakcja: A. Dybcio
