Okrągła rocznica przyjazdu polskich kolejarzy-pionierów do Olsztyna

Fot. M. Świniarski

80 lat temu do dzisiejszego Olsztyna, a wtedy miasta Allenstein w Prusach Wschodnich, przyjechała pierwsza grupa Polaków skierowana do odbudowy – kolejarze z Białegostoku i lekarz. Towarzyszyło im 18 strażników, którzy stanowili ochronę. W sumie było 47 osób.

Kolejarze przyjechali dwoma ciężarówkami. Cała grupa kolejarzy-pionierów zamieszkała w kamienicy przy dzisiejszej ulicy Marii Zientary-Malewskiej pod numerem 2. Na budynku jest obecnie poświęcona im tablica.

Decyzją wojewody białostockiego, który został pełnomocnikiem na Prusy Wschodnie, Polacy zostali skierowani do odbudowy Olsztyna, a przede wszystkim kolei, która była niszczona i szabrowana przez Armię Czerwoną. Podobnie zresztą jak całe miasto – mówił jeden z kolejarzy-pionierów, w nagraniu Maryny Okęckiej-Bromkowej z 1964 roku.

Zastaliśmy w Olsztynie palące się domy, zatrzymaliśmy się przy palącym się budynku dworca, trupów co nie miara. Gdzieniegdzie chodzą tylko żołnierze, więc niebezpiecznie było nawet dalej się posuwać, bo to był front. W Ornecie huczały armaty. Skoszarowani zostaliśmy w dwóch domach. Tak się zaczęła nasza rzeczywista praca

– wyjaśniał.

Lekarz Florian Piotrowski, który przyjechał z kolejarzami, zaczął przyjmować pacjentów w przydzielonym mu mieszkaniu. Był jedynym polskim lekarzem w mieście. Na przełomie marca i kwietnia w barakach przy dzisiejszej ul. Wyspiańskiego, utworzył szpital kolejowy.

Wielu historyków podaje, że w momencie, gdy kolejarze dotarli do dzisiejszego Olsztyna, 17 lutego 1945 roku, w mieście akurat płonął dworzec kolejowy. Rosjanie masowo rabowali pozostawione przez Niemców mienie, a ograbione domy podpalali. Jeszcze w momencie formalnego przekazywania władzy administracji polskiej w maju 1945 roku, w mieście nadal wybuchały pożary.

Posłuchaj relacji Wojciecha Chromego

Autor: W. Chromy za PAP
Redakcja: M. Rutynowski