Niepokojące dane. Rak płuc coraz częściej atakuje kobiety w Polsce
W ostatnich latach liczba zachorowań na raka płuca wśród polskich kobiet wzrosła niemal dwukrotnie – alarmują eksperci kampanii edukacyjnej „Dbam o płuca”. Ponadto jest on najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych w tej grupie.
Do wzrostu zachorowalności przyczyniają się: częstość palenia tytoniu wśród kobiet, a także czynniki środowiskowe i genetyczne.
Co roku raka płuca diagnozuje się w Polsce u ok. 22 tys. osób, a liczba ta systematycznie rośnie, zwłaszcza wśród kobiet. Od 2000 r. liczba nowo rozpoznanych przypadków raka płuca u mężczyzn zmalała o 22 proc., tymczasem w przypadku pań wzrosła aż o 95 proc., tj. niemal dwukrotnie. Od ponad dekady w Polsce umieralność kobiet z powodu nowotworów złośliwych płuca jest wyższa niż z powodu nowotworów piersi.
Niepokojący jest też fakt, że w większości przypadków nowotwór ten jest diagnozowany w zaawansowanych stadiach, co przyczynia się do wysokiej śmiertelności. Pięcioletnie przeżycie w Polsce dotyczy zaledwie 10–15 proc. pacjentów z rakiem płuca i jest niższe od średniej europejskiej.
Tymczasem świadomość na temat czynników wpływających na zachorowanie na raka płuca oraz na temat konieczności badań profilaktycznych osób z grup ryzyka jest w naszym kraju nadal niewystarczająca – ocenili organizatorzy kampanii „Dbam o płuca”.
Z danych wynika, że obecnie około 28 proc. dorosłych kobiet w Polsce pali tytoń – to jeden z najwyższych wskaźników w Europie. Tymczasem aż 90 proc. nowotworów płuca jest bezpośrednio związanych z paleniem papierosów.
Dlatego tak istotne jest to, aby zapobiegać rozpoczynaniu paleniu tytoniu poprzez edukację na temat jego negatywnego wpływu na zdrowie oraz zachęcanie do rezygnacji z nałogu. Aby wyjść z uzależnienia, jakim jest palenie papierosów, niezbędna jest bardzo silna wola lub profesjonalne wsparcie. Pierwszym krokiem może być kontakt z terapeutą bezpłatnej Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym prowadzonej przez Narodowy Instytut Onkologii (tel. 801 108 108).
Każdy dzień bez papierosa to krok w stronę zdrowia i minimalizacja ryzyka wielu chorób odtytoniowych, takich jak rak płuca, rak krtani, rak pęcherza moczowego, rak jelita grubego i inne, chorób sercowo-naczyniowych (zawał, udar) i układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc – POChP) – przekonują organizatorzy kampanii „Dbam o płuca”.
Osoby z grup ryzyka zachorowania na raka płuca powinny regularnie brać udział w Programie Wczesnego Wykrywania Raka Płuca. Są to badania przesiewowe z użyciem niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK). Mogą się do nich zgłaszać nałogowi palacze i osoby, u których stwierdzono jeden z czynników ryzyka, taki jak: ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, ekspozycja na radon; historia zachorowania na raka płuca, chłoniaka, raka głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. rak pęcherza moczowego; rak płuca w wywiadzie u krewnych pierwszego stopnia; występowanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) lub samoistnego włóknienia płuc (IPF).
Z badan wynika, że regularne poddawanie się badaniu z użyciem niskodawkowej tomografii emisyjnej może zmniejszyć śmiertelność z powodu raka płuca nawet o 20 proc. Niestety, w Polsce odsetek pacjentów zgłaszających do programu wciąż jest za niski.
W ostatnich latach realizowany był pilotaż programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca, w ramach którego w każdym województwie można było wykonać takie badania. Resort zdrowia zapowiada, że pilotaż ten zostanie przedłużony od stycznia 2025 r., a docelowo trafi do koszyka świadczeń finansowanego przez NFZ, na takich samych zasadach jak inne programy przesiewowe, w tym przesiewowa mammografia, cytologia, kolonoskopia.
Dlatego warto zapytać w placówce medycznej czy takie badania są dostępne, przekonują organizatorzy kampanii „Dbam o płuca”.
W ramach unijnego projektu SOLACE pod koniec września 2024 r. w trasę po Polsce ruszyło pierwsze Mobilne Centrum Tomografii Komputerowej, które dociera do mniejszych miast, miasteczek i wsi, mając na celu wyrównanie różnic w dostępie do badań profilaktycznych na terenie kraju. W pierwszej kolejności z takich badań mogli skorzystać pacjenci z woj. lubelskiego.
Warto jest również zachować czujność odnośnie objawów raka płuca, które są niespecyficzne, jak przewlekły kaszel, duszność, nawracające infekcje dróg oddechowych czy ból w klatce piersiowej lub kości (bark, biodro, kręgosłup). Są to symptomy, które wymagają konsultacji z lekarzem i dalszej diagnostyki.
Autor: PAP (jjj/zan)
Redakcja: Ł. Sadlak
