Mija 15 lat od katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem
Ofiary katastrofy prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem. Fot. B.Świerkowska-Chromy
Mija 15 lat od tragicznych wydarzeń w Smoleńsku, gdzie 10 kwietnia 2010 roku rozbił się samolot specjalny Tu-154M, wiozący delegację na uroczystości upamiętniające 70. rocznicę zbrodni katyńskiej. W katastrofie zginęło 96 osób, w tym prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński, jego małżonka Maria Kaczyńska oraz wielu przedstawicieli najwyższych władz państwowych, dowódców wojskowych i duchowieństwa.
Dzień przed katastrofą, 9 kwietnia 2010 roku, gościem Radia Olsztyn był Aleksander Szczygło, ówczesny szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. W rozmowie z dziennikarzem Krzysztofem Kaszubskim, minister Szczygło odniósł się do znaczenia uroczystości katyńskich, które miały się odbyć w dwóch oddzielnych terminach – z udziałem premiera Donalda Tuska i premiera Rosji Władimira Putina oraz z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
– Które uroczystości Pana zdaniem są ważniejsze? Czy te z udziałem premiera Polski i premiera Rosji, czy te z udziałem prezydenta? – pytał dziennikarz Radia Olsztyn.
Ja bym tutaj nie rozróżniał. Ja myślę, że codziennie, jeżeli ktoś pójdzie na cmentarz w Katyniu, złoży kwiaty, pomyśli chwilę nad losem ludzi, którzy tam zostali zamordowani. To też jest wydarzenie
– odpowiedział Aleksander Szczygło.
Ta rozmowa, zarejestrowana w piątek, 9 kwietnia, została wyemitowana w sobotę jako Poranne Pytania, kilkanaście minut po godzinie ósmej. Chwilę po jej zakończeniu do wszystkich redakcji w kraju, w tym do Radia Olsztyn, zaczęły napływać wstrząsające informacje o katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.
Na ul. Radiową 24 w Olsztynie zjechali dziennikarze, którzy nie mieli tego dnia zaplanowanej pracy. Przyjechali, by wesprzeć załogę w relacjonowaniu dramatycznych wydarzeń. Mirosław Sochacki natychmiast skontaktował się ze swoim znajomym, Mikołajem Szekunem, mieszkańcem Smoleńska. Fragment ich rozmowy sprzed 15 lat pozwala nam usłyszeć pierwsze relacje z miejsca tragedii. – Rozpocznijmy od tego, jaka pogoda była dziś rano w Smoleńsku – słyszymy w archiwalnym nagraniu.
Według napływających danych informacji, nie była u nas przyjemna pogoda. Tak, gdy się obudziłem, na ulicy była mgła, zimno i silny wiatr. Dla samolotów była to pogoda nielotna. U nas mówi się, że samolot prezydencki dostał polecenie lądowania w Moskwie, jednak zawiadujący lotniskiem, zdecydował się przyjąć samolot w Smoleńsku
– relacjonował Mikołaj Szekun.
Na pokładzie tragicznie zakończonego lotu do Katynia znajdowało się 96 osób – 88 pasażerów i 8 członków załogi. Nikt nie przeżył katastrofy. Wśród ofiar byli także ludzie związani z Warmią i Mazurami, których pamięć jest szczególnie żywa w naszym regionie. Byli to:
Aleksander Szczygło – szef Kancelarii Prezydenta, minister obrony narodowej, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Urodził się w Jezioranach.
Grażyna Gęsicka – posłanka na Sejm, minister rozwoju regionalnego. Dzieciństwo spędziła w Rynie, a szkołę średnią ukończyła w Giżycku.
Maciej Płażyński – marszałek Sejmu, poseł na Sejm i prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Urodził się w Młynarach, a liceum ukończył w Pasłęku.
Biskup Tadeusz Płoski – ordynariusz polowy Wojska Polskiego. Urodził się w Lidzbarku Warmińskim. Pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.
W 2017 roku Polskie Radio Olsztyn wydało okolicznościową płytę „Smoleńsk 2010”, na której znalazły się wspomnienia mieszkańców Warmii i Mazur, którzy na gorąco komentowali tamte tragiczne wydarzenia. Ich emocje i poczucie straty do dziś poruszają. – Brak słów po prostu, żeby cokolwiek powiedzieć – mówił jeden z mieszkańców w archiwalnym nagraniu.
Uroczystości upamiętniające 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej odbyły się w wielu miejscach w Polsce, także w naszym regionie, m.in. na lotnisku Kętrzyn-Wilamowo i w Elblągu.
Wojewódzkie Obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, 85. rocznicy II Deportacji Polaków na Sybir i 15. rocznicy Katastrofy Smoleńskiej odbędą się w piątek w Olsztynie. O godzinie 11 w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa rozpocznie się msza święta, a na 12.15 zaplanowano uroczystości na cmentarzu przy ul. Poprzecznej.
Posłuchaj relacji Marka Lewińskiego
Autor: M. Lewiński
Redakcja: M. Rutynowski
