Jakie najpiękniejsze zjawiska astronomiczne czekają nas w tym roku? Posłuchaj Bliższych Spotkań

Fot. Pixabay.com

Dziś w Bliższych spotkaniach o niebie, gwiazdach, planetach i meteorytach. Czy istnieje życie na Marsie?

W tym roku „wielka opozycja”, czyli wielkie zbliżenie Marsa do Ziemi. 27 lipca czerwona planeta zbliży się do Ziemi na odległość 57,768 mln km. Zjawisko to zdarza się raz na kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. Szczególnie widowiskowa była opozycja w 2003 roku, kiedy Mars zbliżył się do naszej planety na odległość 55,758 mln km.

Fot. A. Podbielska

Profesor Maciej Mikołajewski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – redaktor naczelny pisma Urania i przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz Rober Szaj – dyrektor Fundacji Nicolaus Copernicus – Obserwatorium w Truszczynach byli gośćmi Izabeli Malewskiej i Krzysztofa Kaszubskiego.

K. Kaszubski: Chcemy dzisiaj spojrzeć w gwiazdy i zastanowić się nad tym jak wygląda niebo. Dzisiejszej nocy chmury trochę przeszkodziły.

R. Szaj: Pod koniec przeszkodziły, ale niebo tej najbliższej nocy będzie przepiękne, bo wieczorem zobaczymy bardzo jasną gwiazdę nad zachodnim horyzontem. To planeta Wenus, która powoli zachodzi. Gdy Wenus już zniknie na niebie zaczynają królować trzy przepiękne i bardzo spektakularne planety. Najpierw Jowisz wysoko nad horyzontem, potem Saturn w Gwiazdozbiorze Skorpiona i na końcu pojawia się Mars, który będzie królował na naszym niebie do końca roku. Przedwczoraj jego jasność przekroczyła jasność Syriusza, czyli najjaśniejszej gwiazdy na niebie i w ciągu kolejnych kilku miesięcy będzie zbliżał się do Ziemi. Mars będzie w tym roku podczas opozycji zaledwie 56 milionów kilometrów i będzie widoczny nawet przez niewielkie teleskopy.

M. Mikołajewski: To jest tak zwana wielka opozycja Marsa. Zdarza się co kilkanaście, kilkadziesiąt lat. Zasłynęły one tym, że po raz pierwszy zmierzono odległości w Układzie Słonecznym i poznano dystans Ziemi od Słońca.

K. Kaszubski: Panie Profesorze skąd się bierze zjawisko białych nocy?

M. Mikołajewski: Zjawisko białych nocy bierze się stąd, że całą noc mamy bardzo nisko Słońce pod horyzontem. W czerwcu – zwłaszcza w północnej Polsce – prawie cały czas mamy białe noce, występuje element jakby zorzy. Dzięki temu, że Słońce jest tak nisko można obserwować bardzo piękne zjawisko, mianowicie obłoki srebrzyste. W czerwcu zachęcam do spojrzenia na północny horyzont. Będące nisko pod horyzontem Słońce na północy podświetla stratosferyczne obłoki pyłu – nawet dokładnie nie wiadomo co to jest… być może są to elementy pochodzenia kosmicznego, takich śmieci kosmicznych.

I. Malewska: Czy my to dojrzymy własnym okiem?

R. Szaj: One są tak charakterystyczne, bo między 23.00 – 24.00 nad północnym horyzontem te obłoki aż się skrzą srebrzystym światłem i można je bez problemu oglądać.

M. Mikołajewski: My jesteśmy w optymalnej zupełnie szerokości geograficznej, jeśli chodzi o obłoki srebrzyste, bo właśnie białe noce u nas jeszcze nie są aż tak białe.

Posłuchaj rozmowy

Fot. A. Podbielska

Magdalena Pilska – Piotrowska z Planetarium olsztyńskiego była kolejnym gościem Izabeli Malewskiej i Krzysztofa Kaszubskiego.

I. Malewska: Pani Magdo, czy w tej chwili w Obserwatorium lub w Planetarium są jakiś ciekawe prelekcje lub prezentacje dotyczące Marsa?

M. Pilska – Piotrowska: W tej chwili wprowadzamy nowy program 2018, w którym Mars jest wspomniany. Mówimy o tym, że się do niego zbliżamy, że będzie teraz pięknie widoczny na niebie. Więc jak najbardziej zapraszamy od końca czerwca – będzie już można ten program oglądać i co nieco więcej o tym, co się na niebie dzieje właśnie w związku z tą planetą dowiedzieć.

K. Kaszubski: Czy teraz jesteśmy blisko Marsa? To jest ten moment, kiedy Ziemia jest najbliżej Marsa?

M. Pilska – Piotrowska: Najbliżej w tym roku. Ten moment nastąpi 27 lipca, wtedy będziemy naprawdę blisko. W historii bywało bliżej, ale jest to jedna z tzw. wielkich opozycji.

K. Kaszubski: Panie Robercie jak wysyłamy łaziki na Marsa, to zawsze czekamy na moment, kiedy droga będzie najkrótsza. Z czym jest to związane?

R. Szaj: Dlatego, że wyniesienie w kosmos każdego kilograma jest bardzo drogie i żeby na Marsa dolecieć trzeba użyć odpowiedniej ilości paliwa. W związku z tym czekamy na moment, kiedy ta droga lotu na Marsa będzie najkrótsza, żeby jak najmniej tego paliwa zużyć i żeby ten czas dolotu na Marsa był jak najkrótszy i jak najbardziej energooszczędny, żeby zostało to paliwo również do manewrów na orbicie marsjańskiej.

K. Kaszubski: Na Marsie działają dwa łaziki i po latach badań zaczęły pokazywać, że coś tam jednak jest…

R. Szaj: To są wyniki badań z ostatnich lat. Najbardziej ekscytujący jest wynik dotyczący cyklicznych zmian ilości metanu w atmosferze. Wtedy, kiedy jest cieplej występuje lato marsjańskie. Metan powstaje zarówno w procesach biologicznych jak i niebiologicznych. Jeżeli on jest na Marsie w wyniku zjawisk biologicznych, to rzeczywiście byłaby sensacja.

Posłuchaj rozmowy

O tym czy na Marsie istnieje życie i czy kosmos to, to samo co wszechświat mówili prof. Maciej Mikołajewski i Magdalena Pilska.

Posłuchaj rozmowy

Na lotnisku w Pile powstała baza kosmiczna, która ma za zadanie symulować misje marsjańskie i księżycowe. Jak będzie wyglądało życie tych osób, które kiedyś polecą w kosmos i czy będą w stanie przenieść naszą cywilizację gdzieś dalej poza naszą Ziemię – o tym opowiadała dr Agata Kołodziejczyk astrobiolog, pierwsza Polka, która dostała się do Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Posłuchaj rozmowy

O stacji radioastronomicznej UWM w Bałdach i o programie SETI, o odbieraniu sygnałów radiowych docierających do nas z kosmosu mówił radioastronom dr Leszek Błaszkiewicz z Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego.

Posłuchaj rozmowy

Redakcja: D. Kucharzewska