Opublikowany 26 listopada 2021
Elbląg, Polecane, Aktualności, Aplikacja mobilna, Region

Henryk Zając pochowany z honorami na cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni

Fot. IPN

Na cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni spoczął starszy marynarz Henryk Zając, jedna z ofiar Sprawy Elbląskiej z 1949 roku. Zmarł w więziennej celi w Gdańsku w 1952 roku.

Po 70 latach jego szczątki został podjęte z cmentarza Srebrzysko przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej i spoczęły z honorami wojskowymi na cmentarzu Marynarki Wojennej. Podczas uroczystości pochowano także dwóch innych marynarzy, ofiary reżimu komunistycznego – komandora Adama Rychla oraz mata Katola Martyńskiego.

„Marynarz Henryk Zając był typowym przykładem represjonowanego przez stalinowski reżim. Wychował się we Francji, tam przebywał też w czasie II wojny światowej, był też żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych” – czytamy na stronie Instytutu Pamięci Narodowej.

Był jedną z ponad 200 osób aresztowanych po pożarze hali produkcyjnej w Zakładach Mechanicznych, który zapoczątkował wydarzenia nazywane „Sprawą Elbląską”. Urząd Bezpieczeństwa stawiał im zarzut sabotażu, a szukanie przyczyn pożaru miało charakter polityczny, kierowany m.in. w stronę repatriantów z Francji. Henryk Zając jest jedną z dwóch śmiertelnych ofiar brutalnej akcji bezpieki w Sprawie Elbląskiej. Objęła w sumie ponad tysiąc osób. Przed sądem stanęło 9 oskarżonych. W szybkim, trzydniowym procesie trzy osoby skazane zostały na śmierć, sześć na długoletnie więzienie.

Był to najbardziej odczuwalny w Elblągu akt stalinowskiego terroru. Wszyscy skazani zostali ułaskawieni w 1956 roku.

Podczas uroczystości na cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni pochowani z honorami zostali także, będący ofiarami komunistycznego terroru: komandor Adam Rychel (zm. 3 listopada 1958 r.), obrońca Helu w 1939 r. – dowódca baterii artylerii nadbrzeżnej, więzień niemieckich obozów jenieckich, Komendant Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej, zastępca Szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej oraz mat Karol Martyński (zm. 11 lipca 1952 r.) słuchacz Szkoły Specjalistów Morskich, stracony w więzieniu w Gdańsku.

Uroczystości zorganizowały Biuro Bezpieczeństwa Narodowego oraz Instytut Pamięci Narodowej.

Posłuchaj relacji Miry Stankiewicz

Pogrzeb Henryka Zająca

00:00 / 00:00