Seminarium o nieznanych ludziach niepodległości. „Naszym obowiązkiem jest przypomnieć te postacie”
Fot. IPN Delegatura w Olsztynie
Znanym i nieznanym ludziom czynu niepodległościowego, spoczywającym na cmentarzach Warmii i Mazur, poświęcone było II Sympozjum Naukowe w Olsztynie.
– Takie osoby, jak Wilhelmina Małłek czy Tadeusz Żuk, kawalerzysta 3. Wileńskiej Brygady AK, zasługują na pamięć – powiedział dyrektor Archiwum Państwowego w Olsztynie prof. Norbert Kasparek. Dodał, że niedoceniana jest rola kobiet w trudnych historycznie czasach.
Są to postacie zasłużone – czy to w roku 1918, 1920 czy w czasach II wojny światowej, a na naszych ziemiach byli jak na wygnaniu. Spoczęli na tych cmentarzach. Często, poza rodzinami, nikt o nich nie pamięta. Naszym obowiązkiem, jako historyków, jest przypomnieć te postacie.
Dyrektor Archiwum Państwowego w Olsztynie podkreślał, że niedoceniana jest rola kobiet w trudnych historycznie czasach.
Mówimy ciągle o rodzinie Małłków, natomiast zapomina się bardzo często, że matki, kobiety trzymały ten dom. One musiały martwić się, jak go nakarmić, jak przeżyć. W tych opowieściach nie ma wielkich wydarzeń, ale codzienność jest niekiedy ważniejsza, niż te opowieści, gdzie jest tylko bohaterstwo i czarno-biały przekaz.
Uczestnicy sympozjum poznali historię zapomnianego cmentarza parafialnego na olsztyńskich Dajtkach. Spoczywa tam 380 mieszkańców Dajtek. Opowiadał o nim Andrzej Kułyk z Archiwum Państwowego.
Dajtki były warmińską wsią, bardzo hermetyczną, w której od wieków mieszkały te same rodziny. Pochowane są na tym cmentarzu rodziny ze wsi Dajtki. Jest trochę nowszych grobów we wschodniej części cmentarza. To są groby osób, które przybyły na te ziemie po 1945 r., ale to mały odsetek osób.
Stoi tam pomnik z 1932 roku poświęcony mieszkańcom Dajtek poległym w czasie I wojny światowej.
Na pomniku znajdowała się metalowa tablica z wypisanymi nazwiskami mieszkańców Dajtek, którzy polegli podczas I wojny światowej. Ta tablica została skradziona po 1945 r. i znalazła się ok. 2013-2014 r. w muzeum w Gdańsku. Została przekazana do Olsztyna i aktualnie znajduje się w Muzeum Nowoczesności.
Sympozjum zorganizowały Archiwum Państwowe, Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego i olsztyńska delegatura Instytutu Pamięci Narodowej.
Autor: K. Kantor
Redakcja: M. Rutynowski
