Odeszli w minionym roku. Wspominamy tych, których nie ma wśród nas

Święto Wszystkich Świętych oraz Dzień Zaduszny to okazja do wspomnień o tych, którzy odeszli. W tym roku świat poruszyła śmierć papieża Benedykta XVI. Polska, a także Warmia i Mazury pożegnały wiele znanych i cenionych osób, związanych z kulturą, nauką czy sportem.

14 listopada 2022 roku zmarł Jerzy Połomski. Miał 89 lat.

Urodził się 18 września 1933 roku w Radomiu jako Jerzy Pająk. Ukończył Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Jako aktor zadebiutował w 1957 roku na deskach warszawskiego Teatru Buffo, później występował w Teatrze Syrena. Na przełomie lat 60. i 70. Połomski stał się jednym z najpopularniejszych artystów estradowych w Polsce. Wylansował takie przeboje jak „Cała sala śpiewa”, „Daj”, „Bo z dziewczynami” czy „Komu piosenkę?”.

29 listopada 2022 roku zmarł Roman Załuski. Miał 86 lat.

Urodził się w 1936 r. w Lidzie, na terenie dzisiejszej Białorusi. Ukończył Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Popularność przyniosły mu komedie z czasów PRL-u: „Wyjście awaryjne”, „Och, Karol”, „Kogel-mogel”, „Galimatias, czyli kogel-mogel 2” czy „Komedia małżeńska”. Był twórcą także dramatów psychologicznych „Sekret” i „Kardiogram”.

7 grudnia 2022 roku zmarł Jan Nowicki. Miał 83 lata.

Zasłynął między innymi główną rolą w „Wielkim Szu” oraz kreacjami w „Sanatorium pod Klepsydrą” czy „Spirali”. Łącznie to ponad 200 ról. Grał także w teatrze. Otrzymał liczne odznaczenia, w tym: Order Odrodzenia Polski, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a także węgierski Krzyż Oficerski Zasługi Orderu Republiki Węgierskiej.

12 grudnia 2022 roku zmarł Mirosław Hermaszewski. Miał 81 lat.

Był pierwszym i jedynym do tej pory, polskim kosmonautą. W 1978 roku wziął udział w misji Sojuz 30-Salut 6, podczas której spędził w przestrzeni kosmicznej 190 godzin 3 minuty 4 sekundy. Od najmłodszych lat interesował się lotnictwem i modelarstwem. Był pilotem szybowców, samolotów (także odrzutowych). Popularyzował wiedzę o astronautyce.

20 grudnia 2022 roku zmarła Kira Gałczyńska. Miała 86 lat.

Była dziennikarką, pisarką, a także autorką kilkunastu dzieł biograficznych poświęconych głównie swojemu ojcu – Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu. Była także edytorką i redaktorką jego dzieł. W Praniu na Mazurach stworzyła muzeum poświęcone Gałczyńskiemu. Przez 17 lat, do czerwca 1997 r. prowadziła je wraz z mężem. W 2011 r. otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

25 grudnia 2022 roku zmarł Henryk Szordykowski. Miał 78 lat.

Był utalentowanym biegaczem. Zajął siódme miejsce w igrzyskach w Meksyku w 1968 roku, a Polskę reprezentował także w 1972 roku w Monachium, gdzie odpadł w półfinale. Zdobył brązowy i srebrny medal (w 1969 i 1971 roku) mistrzostw Europy oraz łącznie sześć krążków halowych mistrzostw Europy, w latach 1969-74. Cztery razy wygrał rywalizację na 1500 m, w dorobku ma też złoto w sztafecie i srebro na 800 m. Zdominował rywalizację na krajowym podwórku, zdobywając 17 medali mistrzostw Polski, w tym 11 złotych.

26 grudnia 2022 roku zmarł Emilian Kamiński. Miał 70 lat.

Był aktorem i reżyserem. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną. Zagrał ponad sto ról teatralnych, filmowych i musicalowych. Popularność przyniosła mu rola malarza Jerzego w ekranizacji powieści Kornela Makuszyńskiego „Szaleństwa Panny Ewy” (1985). Założył Fundację Atut i Teatr Kamienica w Warszawie, którego był dyrektorem. Trzy dni przed śmiercią został odznaczony złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

27 grudnia 2022 roku zmarł Andrzej Iwan. Miał 63 lata.

Był napastnikiem piłkarskiej reprezentacji Polski, członkiem drużyny, która zajęła trzecie miejsce na mistrzostwach świata w 1982 roku. W kadrze rozegrał w sumie 29 spotkań i strzelił 11 goli. Przez wiele lat grał w Wiśle Kraków, sięgnął z nią po mistrzostwo Polski w 1978 roku. Trzykrotnie mistrzostwo kraju zdobył też z Górnikiem Zabrze (1986-1988). Występował również za granicą. Po zakończeniu kariery był m.in. trenerem, skautem i ekspertem.

29 grudnia 2022 roku zmarł Pele. Miał 82 lata.

Brazylijczyk Pele, właśc. Edson Arantes do Nascimento, był uważany za najlepszego piłkarza w historii. Jest jedynym trzykrotnym mistrzem świata w piłce nożnej. Z reprezentacją Brazylii triumfował w 1958, 1962 i 1970 roku.

31 grudnia 2022 roku zmarł papież-emeryt Benedykt XVI. Miał 95 lat.

Joseph Ratzinger został wybrany na 265. papieża 19 kwietnia 2005 roku. Był następcą Jana Pawła II. 28 lutego 2013 r. ustąpił ze stanowiska. Tłumaczył wtedy wiernym, że ze względu na wiek nie jest w stanie dłużej wypełniać obowiązków papieskich. Benedykt XVI zmarł w dawnym budynku klasztornym Mater Ecclesiae w Ogrodach Watykańskich, w którym mieszkał od momentu swojej historycznej rezygnacji.

2 stycznia 2023 roku zmarł ksiądz Kazimierz Torla. Miał 83 lata.

Święcenia kapłańskie otrzymał w 1964 roku w olsztyńskim seminarium. Funkcję rektora Wyższego Seminarium Duchownego Hosianum w Olsztynie sprawował w latach 1986-1991. W 1966 roku był duszpasterzem parafii św. Brunona w Bartoszycach i jednym z ojców duchowych kleryków odbywających służbę wojskową w tym mieście, wśród nich był ks. Jerzy Popiełuszko.

3 stycznia 2022 roku zmarł Jan Szczerbowski. Miał 87 lat.

Był pierwszym doktorem honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Najwyższą godność uniwersytecką otrzymał w 2000 roku za zasługi dla rozwoju ówczesnego Wydziału Ochrony Środowiska i Rybactwa. Przez 23 lata był też dyrektorem Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Łączny dorobek naukowy profesora Szczerbowskiego to prawie pół tysiąca publikacji i opracowań związanych z rybactwem.

15 stycznia 2023 zmarł Marek Gaszyński. Miał 84 lata.

Marek Gaszyński był dziennikarzem i autorem tekstów. Jako pierwszy wymienia się utwór „Czy wiesz”, do muzyki Czesława Niemena. Gaszyński był również autorem tekstu jednej z najbardziej znanych piosenek artysty – „Sen o Warszawie”, obecnie nieoficjalnego hymnu kibiców Legii Warszawa. Utwory do tekstów Gaszyńskiego śpiewali także inni popularni wykonawcy – m.in. Czerwone Gitary, Wojciech Gąssowski, Breakout czy Halina Frąckowiak. W sumie Gaszyński napisał teksty do ponad 150 piosenek. Został uhonorowany złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymał także Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

20 stycznia 2023 roku zmarł Janusz Wierzyński. Miał 76 lat.

Zajmował się m.in. malarstwem, grafiką, rzeźbą, poligrafią i tkactwem artystycznym. Zaprojektował Pomnik Wolności Ojczyzny, który stoi na Placu Solidarności w Olsztynie. Był autorem ponad 70 wystaw indywidualnych w Polsce i za granicą. Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

19 stycznia 2023 roku zmarł Herbert Monkowski. Miał 89 lat.

Był organizatorem pomocy działaczom „Solidarności”, inicjatorem pojednania polsko-niemieckiego. Urodził się we wsi Jaroty. Uciekł z ówczesnego Allenstein w 1945 roku, gdy wkraczała Armia Czerwona. Pieszo przeszedł przez zamarznięty Zalew Wiślany do Niemiec. Wrócił do Olsztyna, a w latach ’60 zamieszkał na stałe w Niemczech. Tam założył stowarzyszenie dawnych mieszkańców Warmii.

27 stycznia 2023 roku zmarł Zbigniew Wróblewski. Miał 60 lat.

Zbigniew „Vika” Wróblewski był gitarzystą, kompozytorem i autorem tekstów. Był współzałożycielem heavy metalowej grupy Vader, a po odejściu z zespołu założył grupę Raxas.

3 lutego 2023 roku zmarł Szewach Weiss. Miał 87 lat.

Był politologiem, profesorem nauk politycznych, dyplomatą. W latach 1992-1996 pełnił funkcję przewodniczącego parlamentu Izraela – Knesetu. Był ambasadorem Izraela w Polsce w latach 2001-2003. Był też przewodniczącym Rady Instytutu Pamięci Jad Waszem.

28 lutego 2023 roku zmarł Piotr Sobieski. Miał 50 lat.

Piotr Sobieski był operatorem kamery w olsztyńskim oddziale Telewizji Polskiej. Pracował w zespole TVP3 Olsztyn od początku istnienia oddziału.

10 marca 2023 roku zmarł Piotr Romanowski. Miał 61 lat.

Był poetą, ekologiem, wrażliwy na przyrodę działaczem, miłośnikiem zwierząt. Założył w Godkach na Warmii Stowarzyszenie Ekologiczno-Artystyczne „Ręką Dzieło”.

10 marca 2023 roku zmarł Janusz Weiss. Miał 74 lata.

Był prezenterem radiowym i telewizyjnym, dziennikarzem i pisarzem. Przez wiele lat prowadził program „Miliard w rozumie” w Telewizji Polskiej. Współtworzył Radio Zet. Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

29 marca 2023 roku zmarł Bolesław Marschall. Artysta rzeźbiarz miał 84 lata.

Przez wiele lat związany z reszelskim zamkiem, na którym tworzył i którego był administratorem. Był twórcą wielu pomników, m.in. pomnika Janusza Korczaka, Mikołaja Kopernika, Bogumiła Linki, Andrzeja Samulowskiego oraz olsztyńskiego pomnika upamiętniającego Bohaterów Walk o Wyzwolenie Warmii i Mazur.

9 maja 2023 roku zmarł Cezary Stankiewicz. Miał 56 lat.

Był dziennikarzem prasowym, radiowym, a w ostatnich latach rzecznikiem Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Olsztynie. Współpracował m.in. z Radiem WaMa, Gazetą Wyborczą Olsztyn czy Gazetą Olsztyńską. Jako jeden z nielicznych przedstawicieli polskich mediów był w centrum krwawych wydarzeń w Egipcie na początku lutego 2011 roku.

6 lipca 2023 roku zmarł Roch Mackowicz. Miał 95 lat.

Profesor Roch Mackowicz był przyrodnikiem, leśnikiem oraz ornitologiem. Przez wiele lat był nauczycielem akademickim – najpierw w olsztyńskiej Akademii Rolniczo-Technicznej, później na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Przez kilkadziesiąt lat pracy naukowej wychował kilka pokoleń studentów i naukowców.

22 sierpnia 2023 roku zmarł Toto Cutugno. Miał 80 lat.

Był legendarnym włoskim piosenkarzem, uważanym za symbol włoskiej piosenki za granicą. Jego najsłynniejsza piosenka „L’Italiano” ze słowami „Lasciatemi cantare” znana jest na całym świecie. Sprzedał łącznie 100 mln płyt. Nagrał 28 płyt, w tym 18 studyjnych.

18 września 2023 roku zmarł Witold Mierzejewski. Miał 66 lat.

Fotografia była jego największą pasją, a szczególnie chętnie dokumentował przyrodę i pejzaż Warmii i Mazur. Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Olsztynie. Po studiach rozpoczął pracę fotoreportera w „Dzienniku Pojezierza”. Udało mu się wówczas udokumentować kilka istotnych wydarzeń. Jednym z nich było odsłonięcie Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku, innym strajk w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, zainicjowany przez Macieja Kuronia. W 1992 roku założył w Olsztynie własną Agencję Fotograficzno-Wydawniczą, fotografując i wydając głównie albumy poświęcone regionowi.

2 października 2023 roku zmarł Stanisław Brodacki. Miał 92 lata.

Był aktorem teatralnym i operetkowym, kombatantem Armii Krajowej, honorowym prezesem Związku Piłsudczyków w Olsztynie, działaczem społecznym. Zagrał wiele znaczących ról – m.in. Szwejka w monodramie pod tym tytułem, Wujka w „Tangu” czy Króla w „Karolu IV”. W roku 2003 otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, a w 2008, za działalność niepodległościową, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

24 października 2023 roku zmarł Lech Nitkowski. Miał 72 lata.

Lech Nitkowski rozpoczął działalność samorządową w 1990 roku. Przez dwie kadencje pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Miasta Barczewa. Był także delegatem do Sejmiku Samorządowego Województwa Olsztyńskiego z gminy Barczewo, a w latach 1998-2006 – członkiem zarządu powiatu olsztyńskiego. W 2006 roku został burmistrzem Barczewa. Tę funkcję sprawował do 2018 roku. W obecnej kadencji samorządu był Przewodniczącym Komisji Gospodarki Powiatu Olsztyńskiego.

25 października 2023 roku zmarła Wanda Półtawska. Miała 102 lata.

Była współpracowniczką i przyjaciółką Jana Pawła II. Po wybuchu II wojny światowej działała konspiracyjnie, została aresztowana, trafiła do obozu Ravensbrück. Po wojnie skończyła medycynę, uzyskała też doktorat z psychiatrii. Angażowała się w spotkania duszpasterstwa akademickiego. To jej nowo wybrany papież Jan Paweł II zlecił uporządkowanie swoich prywatnych dokumentów. Z czasem zaczęła odgrywać coraz większą rolę w Kościele krakowskim oraz w Watykanie. W 2016 r. Wanda Półtawska została odznaczona Orderem Orła Białego – za propagowanie wartości i znaczenia rodziny we współczesnym społeczeństwie.

28 października 2023 roku zmarł Matthew Perry. Miał 54 lata.

Urodził się w Williamstown w stanie Massachusetts. Wychowywał się w Kanadzie i spędził tam wiele lat swojego dzieciństwa, zanim przeniósł się do Los Angeles. Zyskał międzynarodowe uznanie dzięki roli Chandlera Binga w serialu „Przyjaciele”.

30 października 2023 roku zmarł Artur Nichthauser. Miał 88 lat.

Był pisarzem i plastykiem. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 60. przez cztery lata, sprawował funkcję dyrektora Domu Kultury Zakładów Mechanicznych „ZAMECH” w Elblągu. Należał do Związku Polskich Artystów Plastyków – w latach 1974-1977 pełnił funkcję prezesa olsztyńskiego okręgu – oraz do Związku Literatów Polskich. Był autorem kilkudziesięciu wystaw plastycznych. Opublikował m.in. wspomnieniową książkę „Znalezione w biurku”.

Redakcja: K. Ośko