Brytyjczycy żegnają Elżbietę II. Dziś królewski pogrzeb

Fot. PAP/EPA

Pogrzeb królowej Elżbiety II jest pierwszym pogrzebem państwowym w Wielkiej Brytanii od 1965 r. Co do zasady taki rodzaj pochówku przysługuje tylko monarchom, choć czasem robiony jest wyjątek dla innych, szczególnie zasłużonych osób.

Przed Elżbietą II ostatnim monarchą, który zmarł, był jej ojciec, Jerzy VI w 1952 r. Po jego śmierci tylko raz miał miejsce pogrzeb państwowy – w ten sposób pochowany został w 1965 r. były premier Winston Churchill. Pogrzeb państwowy zaoferowano także byłej premier Margaret Thatcher, ale jeszcze przed śmiercią odmówiła i miał on charakter ceremonialny.

Charakter ceremonialny miały również ostatnie najważniejsze pogrzeby w rodzinie królewskiej – męża królowej Elżbiety II, księcia Filipa w kwietniu zeszłego roku, jej matki Elżbiety Bowes-Lyon w 2002 r. oraz pierwszej żony obecnego króla Karola III, księżnej Diany w 1997 r. Ale młodsza siostra Elżbiety II, zmarła w 2002 r., księżniczka Małgorzata – zgodnie ze swoim życzeniem – nie miała pogrzebu ceremonialnego, lecz prywatny, a jej ciało, co jest bardzo rzadkie w rodzinie królewskiej, zostało skremowane.

To, w jaki sposób wyglądają dziś pogrzeby państwowe, zostało w dużej mierze określone wytycznymi, które w kwestii swojego pochówku zostawiła zmarła w 1901 r. królowa Wiktoria. Od tego czasu wprowadzono kilka modyfikacji, ale esencja, w szczególności kluczowa rola sił zbrojnych, pozostaje bez zmian.

Większość elementów pogrzebu państwowego jest też w pogrzebie ceremonialnym, a różnica między nimi jest przede wszystkim w nazwie. Najbardziej widocznym rozróżnieniem jest to, że podczas pogrzebu państwowego lawetę armaty, na której jest trumna, ciągną marynarze, a podczas pogrzebu ceremonialnego – konie. Różnicą jest też to, że organizacją tego pierwszego zajmuje się lord marszałek, który jest jednym z dziewięciu pełniących obecnie głównie funkcje ceremonialne wielkich urzędników państwowych, zaś drugiego – lord szambelan będący najwyższym urzędnikiem na dworze królewskim.

Przypomnijmy, że nabożeństwo żałobne zmarłej królowej Wielkiej Brytanii odbędzie się o godzinie 11 (godz. 12 w Polsce) w poniedziałek w Opactwie Westminsterskim, po czym trumna z ciałem królowej zostanie przewieziona do Windsoru.

Ostatecznym miejscem spoczynku brytyjskiej królowej Elżbiety II będzie niewielka kaplica pamięci Jerzego VI, która przylega do prezbiterium w kaplicy św. Jerzego na terenie zamku w Windsorze. Tam pogrzebani są rodzice oraz siostra zmarłej monarchini.

Kaplica pamięci Jerzego VI jest najnowszą częścią kaplicy św. Jerzego. Jej budowa została zlecona i sfinansowana przez Elżbietę II po śmierci jej ojca, króla Jerzego VI. Ponieważ monarcha zmarł przedwcześnie i raczej niespodziewanie, przed jego śmiercią nie ustalono, gdzie miałby zostać pochowany. Trumnę z jego ciałem umieszczono zatem w królewskiej krypcie w podziemiach kaplicy.

Budowę małej kaplicy, aby tam ostatecznie złożyć ciało Jerzego VI, Elżbieta II zleciła w 1962 r., czyli 10 lat po jego śmierci, a została ona ukończona w 1969 r. W odróżnieniu od bogato zdobionych nagrobków wcześniejszych monarchów, które znajdują się w krypcie, nagrobek Jerzego VI to jedynie marmurowa płyta z wyrytym imieniem i latami życia. W 2002 r. w kaplicy umieszczono prochy młodszej córki króla, księżniczki Małgorzaty, a także jego żony, Elżbiety Bowes-Lyon, która była nazywana królową-matką.

Trumna z ciałem Elżbiety II zostanie umieszczona w kaplicy pamięci Jerzego VI w poniedziałek wieczorem, już po zakończeniu publicznych uroczystości pogrzebowych, podczas ceremonii tylko dla członków rodziny. W tym samym czasie przeniesiona zostanie tam trumna z ciałem zmarłego w zeszłym roku jej męża, księcia Filipa, która pozostaje w królewskiej krypcie.

Kaplica św. Jerzego na zamku w Windsorze jest dostępna dla zwiedzających.

Autor: B. Niedziński (PAP)
Redakcja: M. Rutynowski