Tak chrzczono przez 1050 lat
Chrzcielnice, naczynia do święconej wody, białe szaty do chrztu oraz przepisy i formuły modlitw, które obowiązywały przed wiekami przy sprawowaniu tego sakramentu można oglądać na wystawie „Baptismalia” w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Wystawę w zamku zorganizowano z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski. Jest na niej 65 zabytków, które pochodzą ze zbiorów muzeum, kilkunastu parafii w regionie i biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum”. Po raz pierwszy udało się zgromadzić w jednym miejscu tyle obiektów, które bezpośrednio lub pośrednio są związane z przekazywaniem sakramentu chrztu.
Szatka do chrztu z lat 30. XX wieku. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Wśród eksponatów są chrzcielnice, misy chrzcielne, naczynia do przygotowywania święconej wody, świeczniki pod paschały, anioły chrzcielne, pamiątkowe medale oraz koszulki i sukienki do chrztu. Zabytki pochodzą nie tylko z kościołów katolickich, ale również ewangelickich i poewangelickich.
Anioł chrzcielny z ok. 1750 roku. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Kociołek do przygotowywania święconej wody z 1665 roku. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Ozdobą ekspozycji jest tzw. Biblia Leopolity, wydana w 1561 roku przez krakowską oficynę „Dziedzice Marka Szarffenberga. Uważana jest za pierwszy drukowany polski przekład całej biblii. To prawdopodobnie jedyny w polskich zbiorach egzemplarz z kolorowanymi ręcznie ilustracjami.
Biblia Leopolity. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Księga jest zdobiona licznymi drzeworytami, których oryginały pochodziły z Biblii Lutra wydanej w 1534 roku w Wittenberdze. Zwiedzający olsztyńską wystawę mogą zobaczyć dwa z nich o tematyce chrzcielnej – „Chrzest Jezusa w Jordanie” i „Chrzest dworzanina etiopskiego”.
Biblia Leopolity – „Chrzest Jezusa w Jordanie”. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Biblia Leopolity – „Chrzest dworzanina etiopskiego”. Fot. Muzeum Warmii i Mazur
Wśród prezentowanych starodruków są też agendy i rytuały wydane w XVI-XVIII w. przez biskupów warmińskich, czyli podręczniki do sprawowania kultu liturgicznego. Opisują one obowiązujące w tej diecezji obrzędy i ryty kościelne, w tym przepisy i formuły modlitw związane z chrztami.
Na wystawie są też zabytki archeologiczne pochodzące z X-XII w. i będące dowodem kontaktów Prusów ze światem chrześcijańskim: enkolpiony i krzyże relikwiarzowe, gotlandzkie okucia pochew mieczy z wyobrażeniem ukrzyżowania czy miecz z Nadrenii z inskrypcją „Amen”.
Są również przedmioty z XIII-XIV w. świadczące o postępującej chrystianizacji plemion pruskich, w tym zapinki typu „Ave Maria”. Niektóre z tych eksponatów pokazują współistnienie dawnych pogańskich wierzeń z nową religią – np. amulety z pazurami niedźwiedzi odnalezione w pruskich grobach chrześcijańskich.
Wystawę „Baptismalia” zorganizowało Muzeum Warmii i Mazur i Warmińska Kuria Metropolitalna. W olsztyńskim zamku będzie można ją zwiedzać do końca września.
(kos)
