Pod krzyżem w Janowej Dolinie
Uczniowie w Janowej Dolinie, zdjęcie przedwojenne
Reportaż Mirosława Sochackiego opowiada o zbrodni w Janowej Dolinie – wymordowaniu około 600 polskich mieszkańców Janowej Doliny na Wołyniu w Wielki Piątek 23 kwietnia 1943 w wyniku napadu ukraińskich grup, powstałych z połączenia sił UPA, dezerterów z Ukraińskiej Policji Pomocniczej oraz tzw. „czerni” – okolicznego ukraińskiego chłopstwa.
Janowa Dolina była osiedlem robotniczym przy kopalni bazaltu, zamieszkiwanym przez 2,5 tys. osób. Po pierwszych atakach UPA na Polaków na Wołyniu, od początku 1943, liczba ta powiększyła się o kilkuset uciekinierów. Zdaniem Władysława i Ewy Siemaszków w kwietniu 1943 w Janowej Dolinie znajdowało się ok. 3000 osób. Od 1941 w miejscowości działała placówka ZWZ-AK pod dowództwem por. Stanisława Pawłowskiego ps. „Cuchaj”, od sierpnia 1942 uzbrojony w kilkanaście karabinów oraz kilka pistoletów. Ponadto w Janowej Dolinie stacjonował niemiecki garnizon w sile jednej kompanii. Na krótko przed atakiem część mieszkańców została przez Niemców wywieziona do obozów i pracy przymusowej w głąb Rzeszy i dzięki temu uniknęli śmierci.
Główny atak na Janową Dolinę poprzedziło spalenie mostu na rzece Horyń łączącego ją ze Złaźnem oraz zablokowanie toru kolejowego do Kostopola (wcześniej ostrzelano jadący od jego strony pociąg osobowy). (as)
Pomnik pomordowanych Polaków z Janowej Doliny, fot. wikipedia
