Fenomen w okupowanej Europie. 79 lat temu powstała Służba Zwycięstwu Polski
Fot. Łukasz Węglewski
Służba Zwycięstwu Polski była pierwszą organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego.
Przed pomnikiem Armii Krajowej w Olsztynie odbyły się uroczystości upamiętniające ten dzień.
Polskie Państwo Podziemne działające w czasie drugiej wojny światowej było fenomenem w okupowanej przez Niemców Europie. Miało własne siły zbrojne i struktury cywilne, a także sieć tajnego nauczania i konspiracyjne wydawnictwa. Funkcjonowało dzięki determinacji i solidarności narodu.
– Dzisiejsza data, czyli powołanie Służby Zwycięstwu Polski to dzień szczególny – przekonywał Dawid Zagził z olsztyńskiej delegatury IPN.
Po pierwsze jest to początek zorganizowanej konspiracji w kraju. Tej konspiracji, która za chwilę przerodzi się w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową. Ta data pokazuje też, że mimo iż władze były na uchodźstwie, to w kraju pozostali ci, którzy chcą walczyć dalej
– mówił Zagził.
W uroczystościach, które obyły się przy pomniku Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego uczestniczyli m.in. obrońca Wilna Henryk Krzyszczak, pseudonim „Dąbek”. W 1939 roku bronił Wilna jako harcerz, później wstąpił do 6. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. Oprócz niego była także Czesława Błaszczuk, pseudonim „Jagoda” – łączniczka 7. Pułku Piechoty działającego na Lubelszczyźnie.
Przenosiłam grypsy w warkoczach, bo miałam długie włosy. Te informacje trafiały do siedziby żandarmerii w Cycowie. Czasami robiliśmy też wydmuszki z jajek i do środka wkładaliśmy konspiracyjne liściki
– mówiła w rozmowie z Radiem Olsztyn.
Żołnierzy z województwa warmińsko-mazurskiego reprezentował m.in. 9. Pułk Rozpoznawczy z Lidzbarka Warmińskiego.
Właśnie z tych kombatantów bierzemy przykład. Dla nas są wzorem cnót
– podkreślał ppłk. Sylwester Tabaka.
-My nie wzięliśmy się znikąd – tak, w dniu Polskiego Państwa Podziemnego, mówi Wojciech Ciesielski, legenda olsztyńskiej solidarności. Jeden z inspiratorów powstania Solidarności w dawnym województwie olsztyńskim, ocenia, że jego pokolenie czerpało mogło czerpać wzorce od prawdziwych bohaterów.
Urodziłem się po wojnie, ale wzrastałem w tradycji wojny. To dziadkowie, te opowieści, ta trauma. Dlatego mam szacunek dla tych, którzy walczyli o Polskę
– dodał Ciesielski.
Wojciech Ciesielski dodaje, że przypominanie istotnych dat, takich jak rocznica Polskiego Państwa Podziemnego, to szalenie istotna kwestia:
27 września obchodzimy Dzień Polskiego Państwa Podziemnego. Tego dnia, w 1939 roku w oblężonej Warszawie została utworzona Służba Zwycięstwu Polski – pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa.
Posłuchaj relacji Marka Lewińskiego
Autor: M. Lewiński
Redakcja: A. Dybcio
