Prezydent Olsztyna: nie odwołamy się od decyzji ministerstwa ws. szubienic
Fot. K. Piasecka
Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz zapowiedział, że z pomnika autorstwa Xawerego Dunikowskiego w Olsztynie „w trybie pilnym zostaną usunięte symbole komunizmu tj. sierp i młot”. Jednocześnie poinformował, że miasto nie odwoła się od decyzji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego uchylającej ochronę pomnika.
Grzymowicz wydał w piątek oświadczenie związane z pomnikiem autorstwa Xawerego Dunikowskiego, który w połowie września decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przestał być pomnikiem – resort uchylił decyzję o wpisaniu go na listę zabytków.
Decyzja uchylająca ochronę pomnika czyni go obiektem ustawowo niechronionym i podlegającym rygorom Ustawy dekomunizacyjnej, jednak nie przesądza jednoznacznie o jego przyszłości. Z uwagi na to, że przyszłość pomnika wywoływała skrajne opinie, zamierzam zaprosić mieszkańców do szerokiej dyskusji dotyczącej jego dalszej obecności w przestrzeni Olsztyna, uwarunkowanej nowo zdefiniowanym przekazem ideowym, łącznie z nową nazwą monumentu. Niezależnie od tego faktu w trybie pilnym zostaną z pomnika usunięte symbole komunizmu tj. sierp i młot
– napisał w oświadczeniu prezydent Olsztyna.
W oświadczeniu Grzymowicz wprost stwierdził, że nie będzie odwoływał się od decyzji resortu kultury.
– To nie wystarczy – uważa Jerzy Szmit, były szef olsztyńskich struktur PiS i prezes Fundacji imienia Piotra Poleskiego.
Mam nadzieję, że te wszystkie wykrętne wypowiedzi, nie będą wreszcie przeszkadzały, by ten monument usunąć. Te zapowiedzi odkucia sierpa i młota, a może jeszcze głowy sołdata to absurdy. Piotr Grzymowicz chce za wszelką cenę zostawić to ponure świadectwa komunizmu w Olsztynie.
fot. P. Getka
– Ten pomnik stanowi historyczny element naszego miasta – mówił z kolei Robert Szewczyk, przewodniczący olsztyńskiej rady miasta z Platformy Obywatelskiej.
To świadek historii. Dzisiaj już nie jest pomnikiem komunistycznym ani propagującym komunizm. To jest miejsce, które przypomina o historii Olsztyna. Powinien być umieszczony w odpowiednim kontekście – mam nadzieję, że w przyszłym muzeum miasta Olsztyna – i taka powinna być jego wymowa.
Jakie będą dalsze działania? Odpowiedział wojewoda warmińsko-mazurski Artur Chojecki.
W zasadzie właściciel, czyli prezydent miasta, powinien ten pomnik usunąć z przestrzeni. Odbywa się to oczywiście zgodnie z procedurą, to znaczy wojewoda występuje do Instytutu Pamięci Narodowej o opinię w tym zakresie, a następnie stosowną decyzją nakazuje właścicielowi usunięcie go z przestrzeni publicznej i takie działania będziemy podejmować, mając nadzieję, że prezydent zrealizuje to, co nakazuje ustawa i to, o czym zresztą sam z w swoim oświadczeniu mówi.
– Obiekt powinien w całości zniknąć z Olsztyna – uważa Iwona Arent poseł PiS i prezes olsztyńskich struktur tych partii.
Nie ma podstaw do tego, by dziś był w przestrzeni Olsztyna, w tak eksponowanym miejscu. Pan prezydent powinien podjąć decyzję, żeby przenieść tej pomnik, jeśli nie chce go likwidować. Jest możliwość przeniesienia pomnika do muzeum.
Za usunięciem pomnika opowiada się Wojciech Kozioł, opozycjonista w czasach PRL.
To jedyna droga, chociaż wiemy, że najdroższa i najbardziej kosztowna, ale w oczach większości mieszkańców, którzy się tym interesują, to jest pomnik wdzięczności Armii Czerwonej i takim w pamięci pozostanie.
Zdaniem prezydenta Olsztyna przyszłość pomnika nie jest jasna. Piotr Grzymowicz chce zaprosić do dyskusji mieszkańców miasta.
Poniżej stanowisko Prezydenta Olsztyna Piotra Grzymowicza ws. przyszłości pomnika Xaverego Dunikowskiego
W związku z uchyleniem przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 19 maja 1993 roku, wpisującej do rejestru zabytków Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej informuję, że nie zamierzam się od niej odwoływać. Decyzja została wszczęta z urzędu i jest jednoznaczna w treści, wskazując, że istnienie pomnika w przestrzeni publicznej Olsztyna narusza „ważny interes państwa”. Uznając nadrzędność interesów i racji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozumiem, że z przytoczonych powyżej powodów monument powinien być usunięty lub powinny być mu nadane inne funkcje, całkowicie odległe od pierwotnych ideowych założeń pomnika.
Decyzja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego uchylająca ochronę pomnika czyni go obiektem ustawowo niechronionym i podlegającym rygorom Ustawy dekomunizacyjnej, jednak nie przesądza jednoznacznie o jego przyszłości. Z uwagi na to, że przyszłość pomnika wywoływała skrajne opinie, zamierzam zaprosić mieszkańców do szerokiej dyskusji dotyczącej jego dalszej obecności w przestrzeni Olsztyna, uwarunkowanej nowo zdefiniowanym przekazem ideowym, łącznie z nową nazwą monumentu. Niezależnie od tego faktu w trybie pilnym zostaną z pomnika usunięte symbole komunizmu tj. sierp i młot.
Z uwagi na znaczenie monumentu w tkance urbanistycznej miasta oraz jego wybitne walory artystyczne liczę na pogłębioną i rzeczową dyskusję, której celem będzie najlepiej rozumiany interes Olsztyna.
Z poważaniem
Piotr Grzymowicz,
Prezydent Olsztyna
Autor: J. Kiewisz-Wojciechowska (PAP) / K. Piasecka
Redakcja: M. Rutynowski / K. Ośko
