Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Pomoc musi być szybka i bezpłatna
W kryzysie samobójczym najważniejsze jest słowo natychmiast, dlatego pomoc powinna być bardzo szybka, bezpłatna i blisko – podkreślają eksperci uczestniczący w konferencji pt. Działając wspólnie, budzimy nadzieję!
Kryzys najczęściej przytrafia się nam w sytuacji jakiegoś zaburzenia równowagi, naszej odporności psychicznej
– powiedziała dr Anna Depukat z Instytutu Psychiatrii i Neurologii, kierownik Biura ds. Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
Szybka pomoc ratuje życie
Wskazała, że jest to sytuacja nagła, dlatego pomoc udzielana osobom w kryzysie, powinna opierać się nie tylko na tym, że jesteśmy wrażliwi i uważni na elementy, którymi osoby te komunikują nas o tym, że potrzebują pomocy, bo cierpią.
Jeżeli będziemy w stanie efektywnie w momencie tego kryzysu pomóc, to ratujemy życie ludzkie
– podkreśliła dr Anna Depukat.
Bezpłatną pomoc można dostać w centrach zdrowia psychicznego, które działają w ramach pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
Można przyjść do centrum zdrowia psychicznego i zapytać, jak można pomóc osobie bliskiej. Osoby w kryzysie psychicznym mają dużą trudność zauważenia, że są w tym momencie, że to jest ten czas, kiedy muszą iść zgłosić się po pomoc. Wstydzimy się. Bardzo trudno przyznać się, że potrzebujemy pomocy. Trudno jest nam przeformułować się na to, że to jest właśnie odwaga i że to wsparcie uratuje mnie, uratuje moją rodzinę
– dodała.
Centra Zdrowia Psychicznego
Do końca 2027 roku pomoc udzielana w ten sposób ma objąć cały kraj, a do końca tego roku 1/3 obszaru Polski.
Bardzo często, jeżeli na wczesnym etapie zgłosimy się po pomoc, to (wystarczą) bardzo proste interwencje – zalecenia lekarza, psychologa, terapeuty, które później sami możemy realizować w naszym środowisku rodzinnym – pomagają nam wyjść z tego kryzysu. Trzeba się odważyć i po prostu przyjść
– wskazała.
>>> Na stronie czp.org.pl są informacje na temat centrów zdrowia psychicznego, w tym dane teleadresowe.
Psychiatria dzieci i młodzieży
Reforma psychiatrii dzieci i młodzieży idealnie wpisuje się w działania dotyczące zapobieganiu działaniom samobójczym
– powiedziała dr Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, ordynator Oddziału Psychiatrycznego dla Dzieci w Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Łodzi.
Wskazała, że jednym z podstawowych założeń reformy jest budowa sieci ośrodków, w których nie pracowaliby lekarze psychiatrzy, ale psycholodzy, psychoterapeuci i terapeuci środowiskowi. Są to ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży – placówki na I stopniu referencyjności.
Obecnie działa ich 339, docelowo ma być ich co najmniej 400. Ich zadaniem jest udzielanie pomocy tym dzieciom, które nie potrzebują diagnozy psychiatrycznej lub farmakoterapii.
Poza ośrodkami I poziomu działać będą także ośrodki II poziomu, gdzie będzie zapewniona opieka lekarska, a pacjenci wymagający intensywniejszych oddziaływań będą mogli skorzystać ze świadczeń w ramach oddziału dziennego. Teraz na tym poziomie działa 66 poradni, a także 46 poradni z oddziałem dziennym. Ich liczba docelowo powinna się jeszcze niemal podwoić.
Na III najwyższym poziomie funkcjonować będą ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej. W takich ośrodkach pomoc znajdą pacjenci wymagający najbardziej specjalistycznej opieki, w tym w szczególności osoby w stanie zagrożenia życia i zdrowia, przyjmowani w trybie nagłym. Obecnie takich ośrodków jest 25.
Samobójstwa w 2021 roku
W 2021 roku Komenda Główna Policji zanotowała 5 201 samobójstw. Największa liczba dotyczyła grupy wiekowej 55-59 lat. Sześć razy częściej z powodu samobójstw giną mężczyźni niż kobiety.
1 496 prób samobójczych było wśród dzieci i nastolatków poniżej 18 lat. Z tego 85 było w grupie wiekowej 7-12 lat, 1 326 – w grupie wiekowej 13-18 lat i 127 zgonów samobójczych (2 – w grupie wiekowej 7-12 lat i 125 – w grupie wiekowej 13-18 lat).
W ponad połowie przypadków nie udało się ustalić przyczyn tych zachowań. Wśród najczęstszych motywów wskazano zaburzenia/problemy psychiczne, zawody uczuciowe i konflikty rodzinne (w tym przemoc). Najczęstsza metoda dokonania samobójstwa to powieszenie, a prób samobójczych – zatrucie lekami, w drugiej kolejności powierzchowne samouszkodzenia.
Samookaleczania „odpowiadają za kryzys w psychiatrii”
Prof. Agnieszka Gmitrowicz, przewodnicząca Zespołu Roboczego ds. Prewencji Samobójstw i Depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia, kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, wskazała, że samookaleczania ciała „odpowiadają za kryzys w psychiatrii dzieci i młodzieży”.
Młodzież w ten sposób reaguje na kryzysy psychiczne, radząc sobie z napięciem, bólem, cierpieniem
– mówiła. Wskazała też, że u osoby, która się okalecza, jest wyższe ryzyko zachowań samobójczych.
Autor: D. Starzyńska-Rosiecka (PAP)
Redakcja: B. Świerkowska-Chromy
