„Żołnierzom AK należy się nasza pamięć”. Dzisiaj obchodzimy 77. rocznicę powstania Armii Krajowej
Fot. Andrzej Piedziewicz
77 lat temu powołano do życia Armię Krajową. Obchody tej rocznicy odbyły się także w Olsztynie.
Armię Krajową powołano 14 lutego 1942 roku. Powstała z przemianowania Związku Walki Zbrojnej, działającego od listopada 1939 roku. Jest uznawana na największą podziemną armię czasów II Wojny Światowej. Według różnych szacunków, w momencie maksymalnej zdolności bojowej mogła liczyć nawet 390 tysięcy żołnierzy.
Jej głównym celem było przygotowanie powstania powszechnego. W momencie przełomowym miała podjąć walkę powstańczą. Takim momentem przełomowym było wkroczenie Armii Czerwonej, jednak koniunktura międzynarodowa nie była sprzyjająca – na ziemie Rzeczypospolitej w 1944 roku wkraczał sojusznik naszych sojuszników, ale nie nasz sojusznik. To całkowicie dekomponowało plany Armii Krajowej. Jedna okupacja przychodziła, nadchodziła druga
– mówi dr hab. Karol Sacewicz, naczelnik olsztyńskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.
Armię Krajową formalnie rozwiązano 19 stycznia 1945 roku. Jednak wielu żołnierzy wciąż walczyło – już przeciwko reżimowi sowieckiemu. Podczas olsztyńskich obchodów przypominano wileńskie brygady AK. – Struktura ta funkcjonowała nieprzerwanie od roku 1939 do roku 1948. Ale ostatni partyzanci ginęli w latach 1951-1952 – przypomina Michał Ostapiuk z olsztyńskiej delegatury IPN. Dodajmy, że po roku 1945 wileńskie brygady AK działały m.in. na terenie Warmii i Mazur.
Organizatorzy olsztyńskich obchodów przypominają, że żołnierzom AK należy się nasza pamięć. – Obecnie na Warmii i Mazurach mieszka około 100 osób. Część z nich po wojnie była zesłana na Syberię, potem była tutaj prześladowana przez władze PRL – podkreśla Henryk Falkowski, prezes olsztyńskiego okręgu Światowego Związku Żołnierzy AK. O wadze pamięci mówi też wicewojewoda warmińsko-mazurski Sławomir Sadowski. – To jest bardzo ważne, żeby te wartości były przekazywane. To jest nasza polska racja stanu. Narody, które straciły pamięć, przestały być narodami – podkreśla wicewojewoda.
Stąd udział w obchodach uczniów z kilku olsztyńskich szkół. – To ważny temat do nauki dla nas, dla Polaków. To też taki apel do nas – żebyśmy jeśli będzie trzeba potrafili stanąć, nie bali się, mieli świadomość, że robimy coś dla kraju – mówi Marta Stecko, uczennica 3. klasy IV LO w Olsztynie. A uczniowie o naszej historii mają wiedzieć coraz więcej. – Wprowadzana reforma oświaty zakłada powrót do pełnego kursu historii. Wracamy do 2 godzin nauczania historii w każdej klasie, od 4. klasy szkoły podstawowej do 4. klasy liceum – mówi warmińsko-mazurski wicekurator oświaty Wojciech Cybulski.
Posłuchaj relacji Andrzeja Piedziewicza
Fot. M. Stankiewicz
Również elblążanie uczcili 77. rocznicę powstania Armii Krajowej. W uroczystości pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego przy alei Generała Grota – Roweckiego spotkało się kilka pokoleń mieszkańców miasta. Niestety, coraz mniej jest żołnierzy AK, którzy mogą przyjąć ten hołd potomnych. Uczestnicy uroczystości podkreślają, że pamięć żołnierzom AK się należy za to jak walczyli za Ojczyznę i jak potem prawda o nich była zakłamywana.
Dodajmy, Elbląg był jednym z tych miast na Ziemiach Odzyskanych, gdzie po wojnie schroniło się wielu Żołnierzy Armii Krajowej. To oni uczestniczyli w tworzeniu nowego życia w miejscach nowych i zdewastowanych wojną. Ku ich pamięci Elbląska Rada Miasta ogłosiła rok 2019 Rokiem Pionierów Elbląga.
Posłuchaj relacji Miry Stankiewicz
Autor: A. Piedziewicz/M. Stankiewicz
Redakcja: A. Podbielska/A. Dybcio
