„Poznając człowieka w pierwszym momencie, przez te kilka sekund już go oceniamy”. Jak stereotypy wpływają na nasze życie?

Daria Bruszewska-Przytuła. Fot. P.Getka

„Stereotyp – nadmierne uogólnienie, generalizacja, schemat poznawczy, który przyjęty może być przez jednostkę w wyniku własnych obserwacji, przejmowania poglądów innych osób, wzorców przekazywanych przez społeczeństwo. Może być także wynikiem procesów emocjonalnych”. Dziś w Bliższych spotkaniach o stereotypach w życiu człowieka.

Daria Bruszewska – Przytuła, dziennikarka, literaturoznawczyni, kulturoznawca, specjalista od popkultury była gościem Agnieszki Lipczyńskiej i Krzysztofa Kaszubskiego.

K. Kaszubski: Skąd się bierze w nas ten stereotyp, bardzo łatwe klasyfikowanie kogoś? Na ogół są to stereotypy dość negatywne, łatwiej nam oceniać negatywnie niż pozytywnie?

D. Bruszewska – Przytuła: Uważam, że stereotypy zwalniają z myślenia. Nie do końca zawsze lubimy myśleć, nie lubimy myśleć dużo. Z jednej strony stereotypy były nam potrzebne w toku rozwoju, bo mogliśmy dzięki schematowi poznawczemu, generalizacji i uproszczeniu szybko ocenić kto jest naszym przyjacielem, a kto wrogiem.

K. Kaszubski: Czyli czy zostać, czy uciekać?

D. Bruszewska – Przytuła: Dokładnie.

K. Kaszubski: Jeżeli szybko podejmowaliśmy decyzje, to mieliśmy większe szanse na przeżycie?

D. Bruszewska – Przytuła: Nawet jeżeli nie każdy dziki z dzikich był zły, to łatwiej nam było pamiętać o tym, że lepiej się go wystrzegać.

K. Kaszubski: Dlatego łatwiej nam przyjmować, że coś jest negatywne w odbiorze niż pozytywne?

D. Bruszewska – Przytuła: Lepiej zakładać coś złego, jest to dla nas bezpieczniejsze – tak przynajmniej się wydaje. Tyle tylko, że to jest złudne poczucie. Tak naprawdę stereotypy mają to do siebie, że nas ograniczają, sprawiają, że stajemy się ubożsi o pewne możliwości, kontakty.

A. Lipczyńska: Czy stereotypy zawsze zafałszowują ocenę rzeczywistości?

D. Bruszewska – Przytuła: Gdybym powiedziała, że zawsze, to pewnie posłużyłabym się kolejnym stereotypem. Natomiast pewnie jest tak, że zwykle możemy mówić o tym, że mamy do czynienia z pewnym przekłamaniem i uproszczeniem.

Posłuchaj rozmowy z Darią Bruszewską – Przytułą

„Poznając człowieka w pierwszym momencie, przez te kilka sekund już go oceniamy. To jest od nas w dużym stopniu niezależne. Nawet jeśli chcemy nad tym zapanować, to nasz mózg działa po swojemu. Tak naprawdę już przez pierwszych kilka sekund oceniamy człowieka i wkładamy w pewne ramki”.

Alina Stasiak – specjalistka od wizerunku, marki osobistej, od stereotypów, autorka „Drogi do gwiazd”, była gościem Bliższych spotkań.

K. Kaszubski: Jak stereotypy pomagają nam na przykład zostać gwiazdą albo kimś zauważanym?

A. Lipczyńska: Czy stereotypy mogą pomóc zostać gwiazdą?

A. Stasiak: Oczywiście. W przypadku kreowania wizerunku osoby publicznej zawsze bierzemy pod uwagę jej odbiorców. Zresztą dotyczy to zarówno osób publicznych, ale także produktów, firm, czegokolwiek. Budując jakąkolwiek markę musimy przede wszystkim stworzyć jej target – cel, wiedzieć, co ma być odbiorcą. I tutaj nie ma innego wyjścia jak tylko pewne schematy. Jeśli wiemy, że tworzymy gwiazdy, chcemy, żeby na przykład dany wokalista był piosenkarzem rockowym, to oczywiście, że odbiorcy tej muzyki nie będą chcieli, żeby był to kolekcjoner porcelany.

K. Kaszubski: Choć prywatnie taki może być, ale nie wolno o tym mówić, tak?

A. Stasiak: Myślę, że zdecydowanie lepiej tego zbytnio nie uwypuklać. Oczywiście to, co robi w domu – może kochać kotki i inne zwierzątka. To ociepli jego wizerunek, ale wiadomo, że odbiorcy takiej muzyki pewnie będą lubili, żeby był ubrany w skórzane kurtki, miał ćwieki. Był osobą zdecydowaną, pewną siebie.

A. Lipczyńska: Poza anteną poruszaliśmy temat rozmów kwalifikacyjnych. To jest trudny czas i dla jednej i dla drugiej strony, gdzie pracodawca także może ulec stereotypowi?

A. Stasiak: Oczywiście, rozmowa kwalifikacyjna to bardzo trudny moment dla wielu osób. Dlatego też warto, żeby osoby, które na taką rozmowę idą, przygotowywały się do niej wcześniej. Poczynając od czekania na holu, jeżeli jesteśmy zdenerwowani, to od razu nastawiamy ciało na stres.

Posłuchaj rozmowy z Aliną Stasiak

Redakcja: A. Dybcio za D. Kucharzewska