Międzynarodowy Dzień Jeża. Naukowcy apelują o pomoc tym zwierzętom

Fot. Adobe Stock

Dziś jest Międzynarodowy Dzień Jeża. W Polsce żyją dwa gatunki: europejski zwany zachodnim i wschodni, mieszkający m.in. na Warmii i Mazurach. Oba podlegają częściowej ochronie.

Na jeżach dobrze znają się dzieci. Nasz reporter rozmawiał z Kacprem, Jasiem, Stasiem, Zuzią z olsztyńskiego przedszkola Stokrotka.

Bardzo lubią jeść robaki i jabłka (…) Jeże jedzą żaby, jaszczurki, różne gryzonie i dżdżownice. U mojej babci jest drewno i w tym drewnie mają norę (…) Za granicą są jeże, które mieszkają w chatce (…) Bardzo lubię jeże. Widziałem jak jedzą dżdżownice. Jeże są mięsożerne.

Jeże są drapieżnikami – wyjaśnia profesor Stanisław Czachorowski z Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

To jest mit z tym jeżem noszącym jabłka na swoim grzbiecie przybite do kolców, z tego względu, że jeże są drapieżne. Żywią się dżdżownicami, owadami, małymi gryzoniami. Zjadają jaja ptaków, zjadają żaby. Nawet potrafią zjeść ropuchy, które mają gruczoły jadowe. Jeżom to nie przeszkadza. Zjadają też padlinę. Czasami jeże wzbogacają swoją dietę, ale na pewno nie wynoszą z sadu jabłek. To element bajkowy, który się utrwalił w naszej świadomości.

Jak pomóc jeżom przetrwać zimę? Wojciech Biedrzyński z Fundacji Nexus apeluje o pozostawienie stosu gałęzi przykrytego liśćmi w kącie ogrodu.

Może to być takie ustronne miejsce, które niekoniecznie musi być reprezentacyjne. Możemy zapomnieć o nim na okres jesienno-zimowy, a nasi mali przyjaciele skorzystają na tym. Chciałbym zachęcić do tego, aby ta estetyka ogrodu w pewnym punkcie została pominięta. Zostawmy coś dla bioróżnorodności.

Przyrodnicy zwracają uwagę, że tegoroczny listopad jest wyjątkowo ciepły, więc część ssaków szuka jeszcze schronienia na zimę. Warto przygotować dla nich bezpieczne legowisko. Jeże powinny mieć możliwość swobodnego przemieszczania się, dlatego warto w jednym miejscu rozszczelnić ogrodzenie – podpowiada Wojciech Biedrzyński.

Zachęcam do ciekawych rozwiązań polegających na usunięciu jednej sztachety metalowej czy pręta metalowego w płocie, wykonaniu jakiegoś przejścia poprzez zamontowanie ceramicznej rury, kamionkowej rury w ogrodzeniu.

Takie rozwiązania są bardzo popularne w Wielkiej Brytanii, w krajach Zachodu, gdzie stwierdzono znaczny spadek populacji jeży. Zagrożeniem jest m.in. owadobójcza chemia stosowana w ogrodach – podkreśla Wojciech Biedrzyński.

Do lecznic przywożone są jeże, które uległy zatruciu po spożyciu ślimaków i bezkręgowców, które zostały popryskane chemicznymi środkami. Jeże są naszymi sprzymierzeńcami, więc warto zadbać o niestosowanie środków chemicznych przeciwko ślimakom i owadom. Jeżeli mają dostęp do naszego ogrodu skutecznie zabezpieczą go przed inwazją większych bezkręgowców.

Miłośnicy przyrody zwracają też uwagę na groźne dla jeży, zwłaszcza zimą, fajerwerki – wyjaśnia Wojciech Biedrzyński.

Kiedy w pobliżu miejsca hibernacji nagle rozlegają się detonacje, jeż się wybudza. Kiedy takiego jeża widzimy zimą to zachęcam do tego, żeby od razu zabrać go do lecznicy.

W lecznicach są też rejestrowane przypadki jeży pogryzionych przez psy.

(…) Nie jest to dobra sytuacja (…) kiedy pies, tak nam się wydaje, bawi z jeżem (…) Natomiast rzecz ma się tak, że jeż nie bawi się z psem (…) Szczególnie jest to niebezpieczne w okresie lęgowym dla matki, która zamiast żerować wieczorem i sprawić, że będzie miała czym karmić młode, to broni się przed psem.

Według ostatnich badań, populacja jeży w Europie spada, dlatego warto zadbać o te sympatyczne ssaki.

– Nie sprzątajmy wszystkich liści w parkach czy ogrodach – apeluje profesor Stanisław Czachorowski z Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Jeśli byśmy zostawiali liście, które drzewa gubią jesienią, zgarnięte w jedno miejsce w ogródku lub parku, to na pewno skorzystają z tego jeże, ale także wiele bezkręgowców, żywiących się martwą materią organiczną. Dlatego to przypomnienie i apel, żeby zostawiać liście dla jeży, jest jak najbardziej aktualne. On pomoże nie tylko tym sympatycznym zwierzętom, ale i całej przyrodzie. Możemy w ten sposób pomóc w ochronie jeży.

Ponieważ listopad jest wyjątkowo ciepły, część jeży jeszcze szuka schronienia na zimę. Nie jest więc za późno, by przygotować dla nich bezpieczne legowisko.

W Polsce populacja jeży powoli, ale systematycznie spada.

Autor: P. Karpiszen
Redakcja: M. Rutynowski/B. Świerkowska-Chromy