Autor zdjęć do filmów De Palmy i Coppoli zostanie nagrodzony w Polsce

Stephen Burum Fot. ©Douglas Kirkland

Laureatem Nagrody za Całokształt Twórczości dla Autora Zdjęć EnergaCAMERIMAGE 2022 zostanie amerykański twórca filmowy Stephen Henry Burum, ASC, który festiwalowe trofeum odbierze osobiście w Toruniu podczas trzydziestej, jubileuszowej edycji. 

Impreza odbędzie się pomiędzy 12 a 19 listopada br. Uczestnicy festiwalu będą mieli z tej okazji możliwość zobaczyć też przegląd jego filmów oraz podziwiać specjalnie wydany album poświęcony twórczości tego wybitnego filmowca. Burum to jeden z czołowych amerykańskich autorów zdjęć, pracujący przy wielu efektownych wizualnie filmach lat 80., które ukształtowały stylistykę kina całej dekady. Stały współpracownik Briana De Palmy, z którym w ciągu ostatniego ćwierćwiecza XX wieku stworzył niezapomniane produkcje, wciąż chętnie oglądane i doceniane na całym świecie.

Pierwsze kroki na planie produkcji pełnometrażowych Stephen Burum postawił jako operator kamery oraz reżyser drugiej ekipy w 1976 roku, kiedy znalazł się na planie „Czasu Apokalipsy” Francisa Forda Coppoli oraz „Czarnego rumaka” Carrolla Ballarda. Pomimo że pracę w zawodzie operatora zaczynał już w 1964 roku, jego debiut w roli pełnoprawnego autora zdjęć w filmie fabularnym przypada na rok 1982, gdy nakręcił „Sztukmistrza” Caleba Deschanela, opowiadającego historię chłopca poznającego magiczny świat zawodu prestidigitatora.

W 1977 roku Burum ponownie spotkał się z Coppolą, realizując zdjęcia do dwóch filmów reżysera – lirycznego w wyrazie „The Outsiders”, a przede wszystkim prowokacyjnego „Rumble Fish” stanowiącego nie tylko współczesną impresję na temat młodocianej przestępczości, ale również, dzięki swojej awangardowej formie, źródła wizualnej inspiracji dla estetycznego rozwoju wideoklipu jako gatunku filmowego. Niemała w tym zasługa czarno-białych zdjęć Stephena H. Buruma, który dzięki fantastycznej grze światła i cienia przenosi nas w „Rumble Fish” do onirycznego uniwersum utrzymanego w klimacie lat 50., choć noszącego wyraźnie ponadczasowy charakter. Naładowane emocjami światy młodocianych przestępców z Oklahomy obu filmów cechuje zbliżony rys kompozycyjny przepełniony nieoczywistym kadrowaniem, grą cieni czy wyraźne inspiracje zarówno ekspresjonizmem kina niemego, jak i klasyką hollywoodzkiego musicalu.

Wraz z początkiem lat 80. kariera Buruma zaczęła nabierać rozpędu. To z tego okresu pochodzą chociażby emocjonujący dramat wojenny „Niespotykane męstwo” (reż. Ted Kotcheff), słodko-gorzka historia o grupie przyjaciół wkraczających w dorosłe życie „Ognie św. Elma” (reż. Joel Schumacher) czy pełen wartkiej akcji kryminał „8 milionów sposobów, aby umrzeć” (reż. Hal Ashby). Dwukrotnie spotykał się również na planie filmowym z Dannym De Vito, dla którego nakręcił groteskową i pełną czarnego humoru komedię „Wojna Państwa Rose” (1989) oraz „Hoffę” (1992), czyli uznaną przez krytykę biografię Jimmy’ego Hoffy, za którą otrzymał nominację do Nagrody Akademii® za Najlepsze Zdjęcia.

Przede wszystkim jednak Stephen H. Burum jest znany ze swojej współpracy z reżyserem Brianem De Palmą, z którym nakręcił osiem różnorodnych gatunkowo filmów: „Świadek mimo woli” (1984), „Nietykalni” (1987), „Ofiary wojny” (1989), „Mój brat Kain” (1992), „Życie Carlita” (1993), „Mission: Impossible” (1996), „Oczy węża” (1998) oraz „Misja na Marsa” (2000). To właśnie ta współpraca w pełni wyklarowała styl Stephena Buruma, czyniąc zeń doświadczonego i dojrzałego autora zdjęć, wrażliwego zarówno na całościowy zarys wizualizowanej historii, jak i oczekiwania reżysera.

Stephen H. Burum to autor zdjęć, który niezależnie od gatunku filmowego, zawsze dobrze odnajdywał się w założonej konwencji, trafnie odczytując intencje reżysera. Świetnie wyczuwał klimat opowiadanej historii i jej naturalny realizacyjny kierunek, by jak najlepiej oddać jej charakter w obrazie, co doceniła nie tylko międzynarodowa publiczność, ale przede wszystkim środowisko filmowe. Szacunek i podziw zdobył między innymi dzięki swojemu nowatorskiemu podejściu oraz odwadze sięgania po najrozmaitsze rozwiązania stylistyczne.

Za swoje operatorskie dokonania był nominowany do nagrody Amerykańskiego Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych (ASC) za pracę nad filmami „Nietykalni” w 1988, „Wojna Państwa Rose” w 1990, by wreszcie otrzymać prestiżową Nagrodę ASC w 1993 roku za zdjęcia do „Hoffy”, które przyniosły mu także nominację do Oscara®. Jest również laureatem nagrody za Całokształt Twórczości przyznanej mu w 2008 roku przez Amerykańskie Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych. W tym roku tę kolekcję uzupełni Złota Żaba za Całokształt Twórczości dla Autora Zdjęć EnergaCAMERIMAGE 2022, a Stephen H. Burum dołączy do wybitnego grona laureatów tej nagrody na toruńskiej imprezie, które w 1993 roku otworzył Sven Nykvist, a w następnych latach m.in. Vittorio Storaro, Conrad Hall, Vilmos Zsigmond, Owen Roizman, John Seale, Witold Sobociński, Robby Muller, John Toll czy Philippe Rousselot.

Autor: Ł. Adamski/mat. prasowe
Redakcja: M. Rutynowski