75 rocznica agresji Armii Czerwonej na Polskę
Dokładnie 75 lat temu, 17 września 1939 roku, Armia Czerwona napadła na Polskę zajmując jej wschodnią część. To jednocześnie Dzień Sybiraka i właśnie pod pomnikiem Pamięci Zesłańców Syberyjskich w Olsztynie odbyły się uroczystości rocznicowe.
Choć od 25 lat o tej dacie można mówić bez obaw, to nadal jest ona mało znana. Nie można jednak o niej zapomnieć – mówią ci, którzy 17 września 1939 roku mieszkali we wschodniej części Polski i doświadczyli sowieckiej inwazji na nasz kraj. Jednym udało się uratować, inni trafili na Syberię, a jeszcze inni zginęli z rąk czerwonoarmistów. W Olsztynie odbyły się uroczystości upamiętniające te dramatyczne wydarzenia. Mszę świętą koncelebrował abp-senior Edmund Piszcz.
Przed kościołem św. Józefa w Olsztynie otwarto wystawę upamiętniającą napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
Do zebranych przemawiali przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych, ale w centrum uwagi byli ci, którzy doświadczyli represji ze strony Sowietów. Kombatanci przypominali okrucieństwo najeźdźców, opowiadali też o tym, jak wraz z rodzinami byli wywożeni na Syberię. Jak podkreślali, o tych wydarzeniach nie można zapominać.
Przed kościołem św. Józefa w Olsztynie otwarto wystawę upamiętniającą napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
W Olsztynie przed kościołem św. Józefa otwarto wystawę „Sowiecka agresja 17 września 1939 roku na ziemiach Polski północno-wschodniej”.
Przed kościołem św. Józefa w Olsztynie otwarto wystawę upamiętniającą napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
O tej ważnej rocznicy nasz reporter Maciej Świniarski rozmawiał zarówno z młodzieżą, jak i kombatantami, którzy 75 lat temu byli jeszcze dziećmi.
Przed kościołem św. Józefa w Olsztynie otwarto wystawę upamiętniającą napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
Po mszy w intencji Sybiraków i ofiar II wojny światowej uroczystości przeniosły się pod pomnik Pamięci Zesłańców Syberyjskich. Tam odbyła się modlitwa ekumeniczna i apel poległych.
Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
W Olsztynie odbyły się rocznicowe obchody upamiętniające napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
W Olsztynie odbyły się rocznicowe obchody upamiętniające napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
W Olsztynie odbyły się rocznicowe obchody upamiętniające napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
W Olsztynie odbyły się rocznicowe obchody upamiętniające napaść Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
Na zakończenie rocznicowych uroczystości, w olsztyńskim Gimnazjum nr 12, odbyła się akademia patriotyczna, na której wicewojewoda warmińsko-mazurski Grażyna Kluge wręczyła odznaczenia państwowe.
Marian Kupczałojć. Fot. Łukasz Węglewski
Cecylia Kubajka. Fot. Łukasz Węglewski
Teresa Kanicka. Fot. Łukasz Węglewski
Fot. Łukasz Węglewski
Żądamy usunięcia sowieckiego pomnika – to jedno z haseł happeningu przy tzw. olsztyńskich szubienicach. Na placu przy dawnym pomniku Wdzięczności Armii Radzieckiej w centrum Olsztyna około 30 uczestników manifestacji ułożyło napisy z dużych klocków: Nie kradnij – Nie zabijaj, Robbentropp – Mołotow – Merkel – Ławrow, Raz sierpem, raz młotem czerwoną hołotę oraz Żądamy usunięcia sowieckiego pomnika.
Happeningu przy tzw. olsztyńskich szubienicach. Fot. A. Socha
Skandowano hasła i udawano ekipę rozbiórkową. Przechodniom rozdawano ulotki z żądaniem usunięcia pomnika. Organizatorem i pomysłodawcą akcji był artysta Jacek Adamas:
Projekt pomnika wykonał Xawery Dunikowski, polski rzeźbiarz, malarz i pedagog, który wykuł głowę żołnierza. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 21 lutego 1954 roku. Na początku lat 90-tych zmieniono jego nazwę na Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej. W 1993 r. monument wpisany został do rejestru zabytków.
Uroczystości w Elblągu odbyły się pod Krzyżem Katyńskim
———————-
Także w Elblągu władze miasta wzięły udział w uroczystościach związanych z 75. rocznicą napaści Rosji Sowieckiej na Polskę i Dniem Sybiraka. Prezydent miasta Jerzy Wilk został odznaczony przez Związek Sybiraków Złotą Odznaką Honorową za zasługi. W uroczystościach udział wzięli między innymi: przedstawiciele Sybiraków oraz związków kombatanckich, wojsko, władze samorządowe województwa warmińsko-mazurskiego, przedstawiciele elbląskich instytucji i organizacji, uczniowie elbląskich szkół. Nie zabrakło jego ekscelencji księdza biskupa Jacka Jezierskiego.
Prezes elbląskiego oddziału Związku Sybiraków Czesław Żukowski mówił m.in.
Spotykamy się dzisiaj w rocznicę, kiedy Armia Radziecka wdarła się w granice Rzeczpospolitej. Nasza armia stawiała bohaterski opór za co spotkała ich najwyższą kara – kara śmierci. Wszyscy Sybiracy doświadczyliśmy nieludzkich warunków życia. Nie można tych doświadczeń zapomnieć, dla nas to przeszłość. Ale myśląc o przyszłości, nie wolno nam zapomnieć o przeszłości (…)
———————-
W Nowej Wsi w powiecie kętrzyńskim na Cmentarzu Komunalnym odsłonięto Obelisk Sybiraków i odprawiono nabożeństwo ekumeniczne. W uroczystościach uczestniczył między innymi burmistrz Kętrzyna. Krzysztof Hećman podkreślał, że obelisk jest przede wszystkim symbolem pamięci o Sybirakach.
———————-
W Kętrzynie w kinie Gwiazda odbyła się projekcja filmu „Niepokonani” o uciekinierach z sowieckiego gułagu pokonujących pieszo 6 tysięcy kilometrów, od Syberii do Indii. Kętrzyńskie obchody zakończyła msza w Bazylice św. Jerzego.
———————-
W Bartoszycach w kościele farnym odprawiono mszę w intencji Sybiraków.
Tylko w latach 1941 – 1952 Sowieci wywieźli z kraju około 132 tysiące osób, zginęło 28 tysięcy. Niestety coraz więcej młodych ludzi nie wie, co wydarzyło się 17. września 1939 roku. Zdaniem nauczycieli, dziś historia schodzi na plan dalszy, a najważniejszy jest internet oraz modne ubrania. Sybiracy mają jednak nadzieję, że ich opowieści uświadomią młodzieży, jak ważne wydarzenia miały wówczas miejsce w Polsce i pamięć o ich tragedii nie zginie.
(mswin/msier/kan/dgrzym//lw/bsc)
