Śmierć Zbyszka Godlewskiego, bitwy uliczne i czołgi na ulicach. Tak wyglądał w Elblągu ”Czarny Czwartek”

Słynne zdjęcie Edmunda Peplińskiego. Robotnicy niosą na drzwiach ciało zabitego Zbyszka Godlewskiego

Dziś przypada 49. rocznica Czarnego Czwartku, najbardziej tragicznego dnia robotniczych protestów w grudniu 1970 roku. Wśród kilkunastu osób zabitych 17 grudnia był Zbyszek Godlewski, nastolatek z Elbląga, który pracował w Stoczni Gdyńskiej. Stał się symbolem tamtych wydarzeń. To o nim jest „Ballada o Janku Wiśniewskim”.

17 grudnia był też kolejnym dniem protestów w Elblągu. Coraz więcej zakładów przerywało pracę. Tysiące ludzi było na ulicach, część zaatakowało Dom Partii. Przeciwko nim wystawione zostały potężne siły uzbrojonej milicji i wojska, łącznie z czołgami.

18-letni Zbyszek Godlewski zginął z rąk żołnierza Ludowego Wojska Polskiego. Dostał trzy kule – w brzuch i klatkę piersiową. Pochowany został po cichu w nocy z 18 na 19 grudnia w Gdańsku – Oliwie. Prokurator nie zezwolił na wydanie jego ciała rodzinie ani na poinformowanie jej o okolicznościach tragedii.

– Widziałam go tylko przez chwilę w piwnicy w prezydium, w drzwiach – tak wspominała tę noc nieżyjąca już matka Zbyszka, Izabela Godlewska. Ostatecznie, dzięki staraniom rodziny Zbyszek Godlewski został przeniesiony na cmentarz w rodzinnym mieście. Cały świat pamięta o nim dzięki zdjęciom, na których widać jego ciało niesione na drzwiach przez robotników ulicą Świętojańską w Gdyni.

Zbyszek Godlewski jest jednym z trzech elblążan zabitych w czasie wydarzeń Grudnia 70. Wszyscy, Marian Sawicz i Waldemar Rebinin, pochowani są na cmentarzu Agrykola. Każdy z nich upamiętniony jest też miejscem w centrum Elbląga. Ich imiona noszą ulica i sąsiadujące z nią skwery.

Posłuchaj relacji Miry Stankiewicz

Autor: M. Stankiewicz/K. Kantor
Redakcja: A. Dybcio