Polichromie ze świętolipskich krużganków z nowatorską ochroną

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce. Fot. S.Ostrowski

W sanktuarium w Świętej Lipce na dwóch skrzydłach krużganków zamontowano przezroczyste szklane osłony, które mają pomóc chronić ponad 300-letnie polichromie. Jest to nowatorski sposób ochrony zabytku – poinformował o. Grzegorz Nogal, proboszcz i kustosz sanktuarium.

Jesteśmy pionierami w stosowaniu tej metody ochrony malowideł na krużgankach: na dwóch skrzydłach zamontowaliśmy przezroczyste osłony, a w kaplicach otwierane automatycznie okna, by w razie potrzeby odprowadzać nadmiar wilgoci i soli

– poinformował o. Grzegorz Nogal, proboszcz sanktuarium w Świętej Lipce, superior i kustosz tego miejsca. Podkreślił, że wszystkie prace wykonano w uzgodnieniu z konserwatorem zabytków.

Osłony zamontowano w skrzydłach krużganków, które pokrywają malowidła kwadraturowe autorstwa Macieja Mayera (powstawały w latach 1733-37). Malowidła te wykonane techniką mokrego fresku są pierwszym przykładem zastosowania tego rodzaju malarstwa dającego widzowi złudzenie przestrzenności obrazu. Mayer nie dokończył malowania krużganków otaczających świętolipski kościół, ponieważ spadł z drabiny i wkrótce zmarł. Mimo że malowanie krużganków próbowali kontynuować uczniowie Meyera, nie są one już tak udane. Dwa skrzydła nie są w ogóle pomalowane – malunki wykonano jedynie w narożnych kaplicach.

Chcielibyśmy zamontować osłony w każdym ze skrzydeł krużganków, ale ponieważ prace te wykonaliśmy z własnych środków nie starczyło nam pieniędzy na całość. Pozostałe skrzydła osłonimy, gdy zdobędziemy na to dotację zewnętrzną

– powiedział o. Nogal. Dodał, że w każdym z przeszkolonych skrzydeł zamontowano drzwi, które w razie potrzeby będzie można otworzyć.

Sanktuarium w Świętej Lipce zostało zbudowane na bagnach, dlatego cały czas zmaga się z problemami, które powoduje zbyt duża wilgotność.

W ostatnim czasie odnowiono tynki na skrzydle krużganków od strony klasztoru. Zdajemy sobie sprawę, że ich piękny, czysty wygląd nie potrwa długo. W takich warunkach, jakie tu panują, jesteśmy skazani na wieczną walkę ze skutkami wilgoci, z czego zdajemy sobie sprawę

– przekazał o. Nogal.

Barokowe Sanktuarium Matki Bożej Świętolipskiej jest jednym z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych i turystycznych w Warmińsko-Mazurskim. Miejsce to słynie zarówno z iluzorycznych fresków, jak organów, które mają ruchome figury.

Autor: J. Kiewisz-Wojciechowska (PAP)
Redakcja: M. Rutynowski