Nie żyje Jan Olszewski, były premier, obrońca opozycjonistów w procesach politycznych w okresie PRL
Nie żyje były premier Jan Olszewski. Fot. PAP/Paweł Kula
Zmarł były premier Jan Olszewski, działacz opozycji demokratycznej i obrońca w procesach politycznych w czasach PRL, poseł Sejmu I, III i IV kadencji, były doradca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego do spraw politycznych. Miał 88 lat.
Do 2011 roku Olszewski pełnił funkcję przewodniczącego Ruchu Odbudowy Polski. W czasie II wojny światowej należał do Szarych Szeregów. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Kawaler Orderu Orła Białego. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu, jako ekspert strony solidarnościowej, w podzespole do spraw reformy prawa i sądów. Od 1990 roku należał do władz Porozumienia Centrum. Wcześniej był współpracownikiem KOR i jednym z organizatorów Polskiego Porozumienia Niepodległościowego.
W grudniu 1991 roku został powołany na stanowisko premiera. Jako szef rządu opowiadał się między innymi za spowolnieniem prywatyzacji majątku państwowego i za dekomunizacją w ministerstwach obrony narodowej i spraw wewnętrznych. W czerwcu 1992 roku w związku z wykonaniem uchwały Sejmu o ujawnieniu współpracowników SB, tak zwanej „teczki Macierewicza”, został odwołany. Po latach ocenił, że krótki okres trwania jego rządu był bardzo ważnym etapem w procesie wybijania się Polski na niepodległość. Udało się wówczas zapobiec próbom utrzymania statusu kraju jako państwa o ograniczonej suwerenności.
W latach 60. Jan Olszewski był obrońcą w procesach politycznych między innymi Adama Michnika, Melchiora Wańkowicza, Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego. W latach 1968-1970, w związku z obroną studentów aresztowanych w czasie manifestacji marcowych w Warszawie, został zawieszony w prawie wykonywania zawodu. Po tym okresie powrócił do pracy jako adwokat.
W 1980 roku włączył się w organizowanie niezależnego związku zawodowego w Warszawie. Razem z Władysławem Siła-Nowickim i Wiesławem Chrzanowskim redagował statut NSZZ „Solidarność”. Do grudnia 1981 był doradcą Lecha Wałęsy. W stanie wojennym Jan Olszewski doradzał podziemnej „Solidarności”. Jako obrońca brał udział w procesach przeciwko organizatorom strajków i podziemnym wydawcom. Bronił między innymi Lecha Wałęsy, Zbigniewa Romaszewskiego, Zbigniewa Bujaka. Wystąpił również jako oskarżyciel posiłkowy w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. Należał do sygnatariuszy oświadczenia z maja 1987 roku, zawierającego podstawowe cele opozycji.
W latach 1989-1991, a następnie od 2005 roku pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Trybunału Stanu. W kolejnych latach był szefem komisji weryfikacyjnej WSI. W 2011 zrezygnował z funkcji przewodniczącego Ruchu Odbudowy Polski, którą pełnił 16 lat. W 2009 został odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego.
Posłuchaj relacji Marka Michalskiego
Autor: IAR
Redakcja: B.Świerkowska-Chromy
