Strona główna Radio Olsztyn
Posłuchaj
Pogoda
Olsztyn
DZIŚ: 8 °C pogoda dziś
JUTRO: 14 °C pogoda jutro
Logowanie
 

Mieszkańcy Działdowa oddali hołd swoim patronom

Mieszkańcy Działdowa oddali hołd swoim patronom. Fot. M. Lewiński

Obaj opiekunowie miasta –  arcybiskup  Antoni Julian Nowowiejski i biskup Leon Wetmański zginęli w niemieckim nazistowskim obozie Soldau w Działdowie.

Obóz Soldau istniał w latach 1939-1945. Więziono w nim około 30 tysięcy osób, a około 15 tysięcy zginęło w jego murach. Teren obozu zajmował powierzchnię 8 hektarów.

To było główne miejsce martyrologii społeczeństwa polskiego.  To główne miejsce walki z polskością i kościołem katolickim w części naszego kraju. Te mury pamiętają ogromne cierpienie, jakiego chyba nie było w żadnym innym obozie. Polscy duchowni, którzy tu byli marzyli o Dachau. Stamtąd niektórzy wyszli bowiem żywi

– powiedział Radiu Olsztyn ksiądz kanonik Marian Ofiara, kustosz Sanktuarium błogosławionych biskupów Nowowiejskiego i Wetmańskiego.

Jak podkreśla Zenon Gajewski, prezes Stowarzyszenia Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” w Działdowie,  arcybiskup Nowowiejski był wybitnym liturgistą, wielkim patriotą i działaczem społecznym. Arcybiskup Nowowiejski wiele uwagi poświęcał szkolnictwu katolickiemu, przeprowadził dwa synody, zainicjował też diecezjalną Akcję Katolicką.

Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski  był postacią na miarę księdza prymasa Stefana Wyszyńskiego. Dla Niemców był osobą bardzo niebezpieczną. Zdawali sobie sprawę z jego autorytetu wśród wiernych, z jego ogromnych zasług również dla działalności społecznej.

00:00 / 00:00

Biskup Antoni Julian Nowowiejski urodził się 11 lutego 1858 roku we wsi Lubienie pod Opatowem. Po wybuchu II wojny światowej został w diecezji, choć miał możliwość ukrycia się przed okupantem. W 1940 roku został aresztowany wraz ze swoim biskupem pomocniczym Leonem Wetmańskim i internowany w Słupnie. W 1941 roku ponownie aresztowany i przewieziony do obozu koncentracyjnego w Działdowie, gdzie w tym samym roku zginął męczeńską śmiercią. Jan Paweł II beatyfikował go wraz z 107 męczennikami w 1999 w Warszawie.

Nie ma większego radu jak oddać swoje życie za Ojczyznę i wiarę. Ci nasi męczennicy właśnie to uczynili

– podkreślał ksiądz Kazimierz Kowalski z Żuromina.

Burmistrz Grzegorz Mrowiński przypomina, że wielu mieszkańców nie wie o tym, że przy ulicy Grunwaldzkiej mieścił się kiedyś niemiecki nazistowski obóz.

Wiele osób kojarzy to miejsce z koszarami pułku piechoty. Ubolewamy nad tym i mamy wrażenie, że ktoś z pamięci mieszkańców Działdowa próbował wymazać niechlubną przeszłość tego miejsca.

Prawdziwe oblicze budynków przy ul. Grunwaldzkiej w Działdowie znamy dzięki jego dawnym więźniom. W uroczystościach 77. rocznicy męczeńskiej śmierci patronów miasta uczestniczyła Teresa Kurowicka, która w 1941 roku wraz z rodziną trafiła do obozu Soldau. Trudno jej mówić o swojej przeszłości, bo każde wspomnienie powoduje, że w oczach pojawiają się łzy. W rozmowie z reporterem Radia Olsztyn wspominała jednak momenty, w których jej rodzice odmawiali przyjęcia posiłku.

Robili to choć byłam bardzo głodna. Mama wytłumaczyła mi swoje zachowanie dopiero po latach, kiedy byłam nieco starsza. Powiedziała mi, że te zupy były gotowane z malutkich dzieci. Pamiętam jej słowa: prędzej śmierć, aniżeli tę zupę zjem. Najbardziej utkwiło mi w pamięci wyprowadzanie do latryn. Bito nas, goniono, a nawet kopano. Bardzo się tego bałam.  To było dla mnie najtragiczniejsze i nie mogę zrozumieć dlaczego człowiek człowiekowi zgotował taka tragedię.

– podsumowała Teresa Kurowicka

00:00 / 00:00

Działdowski obóz stanowił również dla wielu więźniów etap pośredni. Po pobycie w Działdowie niektórych więźniów wywożono dalej do obozów – miejsca przeznaczenia: Stutthofu, Treblinki, Majdanka, III Fortu Pomiechówek, Oświęcimia, Groß-Rosen, Ravensbrücka, Mauthausen-Gusen, Dachau, VII Fort w Poznaniu i więzienia w Toruniu.

Mieszkańcy Działdowa oddali hołd swoim patronom. Fot. M. Lewiński

Mieszkańcy Działdowa oddali hołd swoim patronom. Fot. M. Lewiński

Mieszkańcy Działdowa oddali hołd swoim patronom. Fot. M. Lewiński

 

Autor: M.Lewiński
Redakcja: BSChromy

Więcej w Działdowo, Niemcy, obóz, Soldau, naziści
Mało znacząca przegrana Dekorglassu z Wartą Kostrzyn. We wtorek zawodnicy z Działdowa zagrają w półfinale play off

Tenisiści stołowi Dekorglassu Działdowo przegrali na wyjeździe ze spadkowiczem Wartą Kostrzyn nad Odrą 0:3 w ostatnim meczu 22. kolejki superligi. Efektownym zwycięstwem nad niedawnym triumfatorem Pucharu...

Zamknij
RadioOlsztynTV