Jak budować zgodnie z tradycją? Eksperci mają receptę

Jak budować infrastrukturę z poszanowaniem tradycji i lokalnego krajobrazu? W olsztyńskiej Kortosferze dyskutowali o tym eksperci uczestniczący w konferencji dotyczącej ochrony krajobrazu Warmii i Mazur.

Wszyscy zgodnie przekonywali, że warto chronić krajobraz, także ten kulturowy.

W ochronie krajobrazu kulturowego nie chodzi o to, żeby ludzie mieszkali tylko w starych domach. Absolutnie! Mogą, a nawet powinni budować nowe domy, tylko niech one nie psują dla nas wszystkich krajobrazu

– mówili eksperci.

Pretekstem dyskusji o krajobrazie regionu było powołanie na kolejną kadencję działającej przy marszałku komisji architektoniczno-urbanistycznej. W jej skład weszła m.in. szefowa olsztyńskiego Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr Iwona Liżewska, która od wielu lat zajmuje się krajobrazem kulturowym regionu.

Mimo że przez nasze ziemie przetoczyła się ogromna wojenna pożoga w 1945 roku wciąż – w porównaniu z innymi regionami kraju – mamy dużo tradycyjnej zabudowy. Zwłaszcza na wsiach

– mówiła argumentując, że wciąż można oglądać zarówno architekturę drewnianą, której jest mniej, jak i murowaną z XIX i początków XX w.

W regionie bez problemu można też zobaczyć tradycyjne, zabudowane na planie kwadratu gospodarstwa tj. dom, oborę, stodołę i chlew, a także wsie zabudowane wzdłuż dróg, domy z gankami, kryte czerwoną dachówką.

Niestety obecnie wsie, a zwłaszcza te leżące bezpośrednio pod miastami, zabudowywane są – mówiąc najprościej – bez ładu i składu. Prawo pozwala na postawienie domu w formie i z materiałów, jakie się inwestorowi zamarzą i niestety niektórzy inwestorzy budują nie patrząc ani na krajobraz, ani na tradycję

– mówiła Liżewska zachęcając samorządowców do promowania tradycyjnego budownictwa.

Narodowy Instytut Dziedzictwa w Olsztynie przed kilkoma laty stworzył katalog projektów domów, które inwestorzy mogą wykorzystywać przy swoich budowach. To wzory domów, które w nowoczesny sposób nawiązują do tradycyjnego regionalnego budownictwa.

Wyznacznikiem regionalnej architektury na Warmii i Mazurach są m.in. dwuspadowe dachy kryte czerwoną dachówką, podcienia, ganki, deskowane szczyty budynków. Materiałem, z którego od wieków budowano w tych krainach są polne kamienie i cegła.

Dyrektor Warmińsko-Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego Agnieszka Mrozek zapowiedziała przygotowanie audytu krajobrazowego dla Warmii i Mazur. Jak przyznała, dokument podpowie lokalnym samorządom, na co mają zwrócić uwagę uchwalając miejscowe plany zagospodarowania, czy wydając pozwolenia na inwestycje.

Audyt wskaże najcenniejsze dla społeczeństwa obszary ze względów kulturowych, urbanistycznych, architektonicznych i przyrodniczych. Znajdzie się w nim pakiet zaleceń, których stosowanie może mieć wpływ na ochronę najcenniejszych walorów w regionie

– podkreśliła Mrozek.

Posłuchaj relacji Przemysława Getki

Autor: P. Getka/PAP
Redakcja: B. Świerkowska-Chromy