Lekarze z Olsztyna stworzyli urządzenie do pomiaru siły mięśni

Lekarze i naukowcy wykorzystują komórki macierzyste w pionierskiej terapii leczenia stwardnienia zanikowego bocznego. Fot. A. Piedziewicz

Olsztyńscy neurolodzy stworzyli urządzenie, które mierzy siłę mięśni ręki u chorych na stwardnienie zanikowe boczne (SLA). Dzięki niemu lekarze mogą sprawdzać efektywność eksperymentalnych metod, którym poddawani są chorzy.

Od 2 lat w olsztyńskim Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym neurolodzy prowadzą badania nad zastosowaniem komórek macierzystych u chorych na stwardnienie zanikowe boczne. Charakterystyczną cechą choroby jest to, że postępuje w stałym tempie i prowadzi do zaniku siły mięśni w dłoniach. Chorzy stają się mniej samodzielni i nie mogą np. sami podnieść kubka.

Oprócz prof. Wojciecha Maksymowicza i dr Tomasz Siwka nad stworzeniem urządzenia pracowała dr Monika Barczewska i Szymon Nitkiewicz – wszyscy ze szpitala klinicznego w Olsztynie. Lekarze z Olsztyna, którzy w ramach badań naukowych podają chorym na SLA komórki macierzyste, nie mieli dotąd narzędzi, które obiektywnie wskazywałyby, czy siła mięśni w dłoniach ich pacjentów utrzymuje się na stałym poziomie, czy słabnie.

Do tej pory na rynku medycznym nie było narzędzi do pomiaru siły mięśni dłoni, dlatego olsztyńscy specjaliści postanowili je stworzyć. Po kilku miesiącach pracy lekarzy i mechatroników z Polskiej Akademii Nauk w Warszawie powstało urządzenie, które mierzy siłę mięśni w dłoniach osób chorych na SLA.

Neurolog Tomasz Siwek:

Urządzenie jest bardzo proste, ale ma dla nas fundamentalne znaczenie, ponieważ mierzy siłę nacisku palców pacjenta. Dzięki temu, że urządzenie jest wyskalowane wiemy, czy ta siła słabnie, czy jest stała. Ponieważ urządzenie jest lekkie i małe, docelowo pacjenci będą je zabierali do domu, a wyniki badania siły ich mięśni urządzenie samo wyśle lekarzom do szpitala. To także poprawi jakość życia tych ludzi, nie będą musieli z tego powodu fatygować się do szpitala. Chcemy mieć około 100 takich urządzeń.

Urządzenie testowane jest teraz w olsztyńskim szpitalu klinicznym. Pomysłodawcy opracowują także wniosek patentowy. W ocenie dr Siwka formalności związane z opatentowaniem i produkcją urządzenia powinny się zakończyć do końca roku.

W ciągu 2 lat lekarze podali komórki macierzyste ponad 80 pacjentom, którzy podzieleni zostali na grupy. Pierwszej podawano komórki macierzyste pobrane z ich szpiku kostnego, odpowiednio wyizolowane i namnożone w laboratorium, a druga grupa otrzymywała komórki macierzyste uzyskane ze sznurów pępowinowych. Lekarze części chorych podawali komórki jednorazowo, innej grupie podawano je kilka razy. Z podsumowania pierwszego etapu leczenia wynika, że skuteczność terapii wynosi 70 proc.

Podsumowując pierwszy etap projektu prof. Wojciech Maksymowicz mówił:

Ta skuteczność polegała na tym, że postęp choroby został spowolniony. Przy czym u różnych chorych spowolnienie to było inne – jedni nie zareagowali wcale, inni przeciętnie, średnio, a pewna grupa wybiła się ponad średnią, zareagowała lepiej niż pozostali.

Olsztyńscy lekarze na razie nie wiedzą, dlaczego chorzy na SLA różnie reagują na terapię komórkami macierzystymi. Według ich wstępnej oceny nie miał na to wpływu wiek chorych, który brali udział w eksperymencie. Pełne efekty ich badan będą znane za kilka lat.

Stwardnienie zanikowe boczne jest nieuleczalną chorobą polegająca na niszczeniu komórek nerwowych odpowiedzialnych za pracę mięśni, w tym także mięśni oddechowych. Na pewnym etapie choroby pacjenci nie są w stanie samodzielnie oddychać. Choroba ma różne tempo postępowania i prowadzi do śmierci. Terapia komórkami macierzystymi jedynie spowalnia postęp paraliżu, nie jest jednak w stanie przywrócić do pracy nerwów, które zanikły. Chorzy przez cały okres choroby są w pełni świadomi tego, co się z nimi dzieje.

ZOBACZ Olsztyn testuje nowatorską terapię leczenia stwardnienia

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie

(PAP/bsc)